4,5 tys. osób rocznie traci sprawność w wyniku spastyczności poudarowej. W efekcie chorzy nie mogą samodzielnie utrzymać kubka czy umyć rąk. Drogą do odzyskania sprawności jest fizjoterapia połączona z leczeniem.

Spastyczność poudarowa to jedna z konsekwencji udaru mózgu, która powoduje nadmierne napięcie mięśniowe uniemożliwiając pełen zakres ruchów, a czasami powodując także ból. Najczęściej chorzy zmagają się z nadmiernym napięciem w kończynie górnej - dłoń dotknięta spastycznością pozostaje zaciśnięta, uniemożliwiając chwytanie przedmiotów.

- Brak sprawności jednej ręki u pacjentów zmagających się ze spastycznością poudarową prowadzi do znacznego zwiększenia zależności od osób drugich i niemożności wykonywania pracy zawodowej, przynajmniej w większości zawodów. To także niska jakość życia i samoocena – mówi dr hab. Maciej Krawczyk, Członek Zarządu Stowarzyszenia Fizjoterapia Polska. – Celem fizjoterapii jest doprowadzenie pacjentów do takiego momentu, w którym będą w stanie wykonywać codzienne czynności i dzięki temu poprawią jakość swojego życia.

Czego należy unikać podczas rehabilitacji spastyczności?

- Ręka po udarze mózgu jest bardzo wrażliwa na ruch, a każde zbyt forsowne lub nieprawidłowe ćwiczenie czy próba siłowego otworzenia dłoni kończy się skurczem mięśni” - tłumaczy dr hab. Maciej Krawczyk, Członek Zarządu Stowarzyszenia Fizjoterapia Polska. – „Fizjoterapia spastycznej ręki wymaga czasu i cierpliwości, ponieważ efekty nie są widoczne z dnia dzień. Dlatego bardzo ważna jest postawa i samoświadomość chorego. Spastycznych mięśni nie można przeciążać, a odpoczynek i regenaracja są częścią skutecznej rehabilitacji.

Fundacja Udaru Mózgu we współpracy ze Stowarzyszeniem Fizjoterapia Polska przygotowała materiały edukacyjne dla pacjentów i ich bliskich, które zawierają przykłady ćwiczeń do samodzielnego wykonania w domu oraz listę błędów, których należy unikać. Wszystkie materiały oraz poradnik dla pacjenta są dostępne na stronie Fundacji Udaru Mózgu www.fum.info.pl.

Najczęściej popełniane błędy podczas fizjoterapii spastyczności:

1. Korzystania z poręczy i podciągów

Unoszenie się na łóżku za pomocą zwisających podciągów i poręczy (wykorzystując zdrową rękę), wywołuje nieodwracalne odruchy wyprostne.

1. Ściskania piłeczki

Ściskanie piłeczki wzmacnia napięcie mięśni, prowadząc do zwiększenia spastyczności całej kończyny górnej. Samo ściskanie jest bezużyteczne, jeśli nie można otworzyć dłoni, aby wziąć, a następnie odłożyć przedmiot.

1. Forsowania mięśni spastycznych

W mięśniach „spastycznych” każdy ruch wywołuje gwałtowny skurcz. Siłowe rozciąganie wywołuje narastający skurcz i kończy się zerwaniem włókien mięśniowych.

Leczenie spastyczności w Polsce

- U 20 do 40 proc. pacjentów po udarze mózgu dochodzi do rozwoju spastyczności, a napięcie mięśni może być tak duże, że ogranicza odzyskanie funkcji ruchowych poprzez dalszą rehabilitację – tłumaczy prof. dr hab. n. med. Jarosław Sławek. – W leczeniu spastyczności poudarowej w Polsce stosuje się metodę aktualnie uważaną na świecie za najlepszą i najbezpieczniejszą – iniekcje toksyny botulinowej do nadmiernie aktywnych, napiętych, bolesnych mięśni. Dzięki temu napięcie mięśniowe ustępuję i możliwa jest rehabilitacja, która jest drogą do odzyskania sprawności.

Na stronie Fundacji Udaru Mózgu dostępna jest lista ośrodków, w których można skorzystać z leczenia.