Tak dla Zdrowia logo

Aktualności

Jedzeniowe mity - cukier, mleko, detox

Kolejna porcja modnych dziś pomysłów na odżywianie. Przed decyzją na diametralną zmianę na swoim talerzu czy w kubku warto się dokształcić: poszukać różnych źródeł informacji i zapoznać z opiniami ekspertów. Zmiany mogą wnieść wiele dobrego, ale są i takie, które co nieco wynoszą.


 

 

Cukier - czy wykreślić go z jadłospisu?

Razem z tłuszczami, cukry stanowią główne źródło energii dla naszego organizmu, ale uwaga: nadmierne spożycie może spowodować problemy zdrowotne. W 2012 roku poddano w wątpliwość wartości odżywcze cukru, posuwając się do nazwania go „białą trucizną”. Zapoczątkował to artykuł Roberta Lustiga w magazynie „Nature”: cukier został uznany nie tylko za szkodliwy, ale także winny wielu chorób (np. cukrzycy, niektórym nowotworom) oraz uzależniający. Wiele programów informacyjnych powtarzało te informacje, które były tylko niepotwierdzoną naukowymi badaniami opinią. Mimo iż nie wszystko w tym tekście było zgodne z rzeczywistością, znalazła się tam również pewna doza prawdy. Nadmierna konsumpcja cukru – zwłaszcza u dzieci i młodzieży – powoduje problemy z nadwagą czy otyłością. Może również stanowić podłoże chorób takich jak cukrzyca oraz zwiększać ryzyko próchnicy. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) podaje, że cukry powinny stanowić tylko 5% dziennego zapotrzebowania na kalorie. Niemniej jednak odradza się całkowite jego usunięcie z diety – cukier pobudza nasze kubki smakowe i razem z tłuszczami daje naszym mięśniom oraz mózgowi energię niezbędną do właściwego funkcjonowania.

Mleko nie każdemu służy?

Mleko zawiera wiele składników odżywczych (białko, fosfor, cynk, witaminy A, B2, B12 i D). Zawarty w mleku wapń jest niezbędny do rozwoju i odnowy kości oraz zębów czyli potrzebny zarówno w okresie dziecięcym, ciążowym (dla matki i dziecka) jak i po 60 roku życia.

Dorosły człowiek powinien dostarczać swojemu organizmowi 2-3 porcje produktów mlecznych dziennie. Odpowiednie ich spożycie zmniejsza ryzyko nadwagi i cukrzycy typu 2. Niestety, każdy medal ma dwie strony – niektóre wyroby na bazie mleka są bogate w nasycone kwasy tłuszczowe (masło, śmietana, sery..), których nadmierna ilość w diecie wpływa na wzrost poziomu złego cholesterolu we krwi czy problemy układu sercowo – naczyniowego. Jest to zatem kolejny przykład na żywność, której całkowite usunięcie z jadłospisu wymaga konsultacji lekarskiej. Poza sytuacjami, gdy stwierdzono brak tolerancji czy alergię na laktozę, nabiał jest źródłem zbyt wielu cennych składników by samemu zdecydować o wycofaniu go z diety czy zastąpieniu innymi produktami.

Detoks – czy ma działanie lecznicze?

Oczyszczający detoks stosowany w nadmiarze może zaburzyć równowagę przyzwyczajeń żywieniowych, a z kolei całkowita ich zmiana może być ryzykowna dla zdrowia. Oczyszczanie organizmu z toksyn jest ostatnimi czasy bardzo modne. Na każdym kroku spotykamy przepisy na zdrowe soki owocowe i warzywne. Należy zwrócić uwagę jakim urządzeniem są przygotowywane, bo nie każde jest w stanie zachować wszystkie cudotwórcze składniki i tym samym spowolnić zamierzony proces. Również nadmierne ich spożycie może spowodować kłopoty trawienne – nasze jelita nie przywykły do nadmiernej ilości surowych warzyw. Poza tym niektóre z nich są lepiej przyswajane po ugotowaniu. Na dłuższą metę największe ryzyko niesie za sobą całkowita zamiana posiłku na sok, gdyż pominięte zostają ważne składniki odżywcze. Detoks jest więc pomysłem, który nieumiejętnie stosowany i niepoparty odpowiednią wiedzą może zamiast korzyści przynieść straty.

Każdy z omówionych w artykule tematów ma swoje dobre i złe strony. Żywieniowe nowinki, często bardzo restrykcyjne, nie bez powodu cieszą się popularnością, ale warto przed decyzją o ich wprowadzeniu do naszego menu poradzić się lekarza czy dietetyka i dostosować modę do naszych indywidualnych potrzeb oraz stylu życia.

Z cyklu: „Odchudzanie? - co nie pyka - zdaniem psychodietetyka

Psychodietyk - osoba , która pracuje z klientem nad psychologicznymi barierami na drodze do osiągnięcia satysfakcjonującej wagi ciała i zdrowego stylu życia poprzez:

wypracowanie zdrowych nawyków żywieniowych

wzmocnienie motywacji

zmianę niesprzyjających przekonań i zachowań

wzmacnianie poczucia własnej wartości

regulację emocji , dzięki którym możliwa jest eliminacja nadmiernego jedzenia



Mechanizm oszczędnościowego genotypu czyli dlaczego diety są nieskuteczne?

Po utracie upragnionych kilogramów będących skutkiem stosowania diety przynajmniej 90% osób powróci do swojej normalnej wagi, a często nawet ją przekroczy. Dzieje się tak dlatego, że zastosowanie diety wyzwala w naszym organizmie niestrudzone, genetycznie uwarunkowane mechanizmy przystosowania się do głodu, które posiadamy w spadku od ewolucji.

Powrót do poprzedniej wagi po zakończeniu diety nie jest związany z brakiem siły woli jak większość z nas myśli, ale z mechanizmem fizjologicznym jaki ewolucja wbudowała w nasze organizmy , byśmy mogli przetrwać jako gatunek ludzki czasu chłodu i głodu. Nosi on nazwę mechanizm oszczędnościowego genotypu. Obrazowo mówiąc: jeśli mamy do czynienia z dwoma jednojajowymi bliźniakami a jeden z nich przeszedł dietę, to jeśli po jej zakończeniu zje tyle samo co brat bliźniak , który na diecie nie był, to ten pierwszy przytyje a ten drugi nie. Podczas chudnięcia organizm przestawia swój metabolizm tak, aby uzyskać z określonej ilości pokarmu więcej kalorii i w miarę możliwości zaczyna gromadzić zapasy. To trochę tak jakby zaczął myśleć: ,,skoro teraz brakuje jedzenia, to trzeba się przygotować na taką ewentualność w przyszłości i zgromadzić rezerwy…”

Każda osoba, która stosowała diety odchudzające, polegające na radykalnej zmianie składników żywieniowych a także ich racji, po powrocie do ,,normalnego odżywiania’ ’poczuje, że jego łaknienie jest większe a ta sama ilość pokarmu wywołuje większy wzrost otyłości. Te mechanizmy metaboliczne są tym wyraźniejsze, im częściej ktoś dietę stosował.

Co zatem zamiast diety odchudzającej?

Dobre, zdrowe nawyki żywieniowe pozwalają utrzymać nasz organizm w dobrej formie zarówno psychicznej jak i fizycznej. Raz wypracowany nawyk, ukształtowany w naszej psychice jako pożądany, pozostaje z nami do końca życia. Zatem kształtowanie dobrych nawyków żywieniowych to długi proces ale niewątpliwie wpływa na lepszą kondycje całego organizmu-tak fizyczną jak i psychiczną.

Anna Proch psycholog, psychodietetyk


 
Podziel się na Facebooku

Reklama
Partnerzy
sln_366x100.jpg
Wyszukaj artykuł