Długi czas uważano, że każdy rodzaj tłuszczu jest niepożądanym elementem diety. Dziś doceniamy niektóre jego typy, zwłaszcza kwasy Omega – 3. Warto zatem włączyć je na stałe do jadłospisu.

Tłuszcze są jednym z trzech, oprócz białek i węglowodanów, podstawowych składników pożywienia człowieka. Kwasy wielonienasycone są nazywane niezbędnymi, gdyż organizm ludzki nie potrafi ich sam wytworzyć. Są one budulcem do tworzenia błon biologicznych komórek ludzkiego ciała oraz regulują wiele różnych procesów fizjologicznych m.in. transport i metabolizm tłuszczy, cholesterol, krzepliwość krwi, odpowiedzi immunologiczne. Najistotniejsze w pożywieniu są kwasy omega 3, 6 i 9 ważne jest to, by spożywać je w odpowiednich proporcjach.

Odpowiednie proporcje

Prawidłowo kształtują się one 1:3 omega 3 w stosunku do omega 6. Niestety ta proporcja zostaje zaburzona w kierunku nadmiernego spożywania kwasów omega 6 (nawet 1:20). Taka długotrwała i za duża suplementacja kwasów omega 6 nie jest obojętna dla organizmu. Z kwasów omega 6 powstają związki pro-zapalne, które są odpowiedzialne m.in. za alergie, stany zapalne organizmu, zachwiania równowagi immunologicznej. Dodatkowo kwasy omega 3 i 6 współzawodniczą o te same enzymy, dlatego nadmiar kwasów omega 6 ogranicza syntezę pochodnych kwasów omega 3. Odpowiednia suplementacja kwasów omega 3 w pożywieniu zapobiega nadmiernemu wytwarzaniu w organizmie pochodnych kwasów omega 6.

Niezwykła moc kwasów Omega 3

Niedobór kwasów omega 3 sprzyja wielu chorobom i jego zażywania nie należałoby sprowadzać jedynie do profilaktyki. Najnowsze badania dowodzą, że kwasy omega 3 mogą hamować rozwój nowotworów poprzez spowalnianie podziału komórek nowotworowych i angiogenezy, czyli tworzenia się naczyń krwionośnych oplatających guz, utrudniając rozwój tkanki nowotworowej. Ponadto Omega 3 zapobiegają miażdżycy, nadciśnieniu, zawałom serca. Powstające z NNKT prostacykliny wykazują działanie antyarytmiczne, rozszerzają naczynia wieńcowe i zwiększają siłę skurczu mięśnia sercowego. Obniżają dodatkowo poziom złego cholesterolu (LDL) we krwi, a zwiększają ilość dobrego (HDL).

Kwasy omega 3 przekształcają się w prostaglandyny 1 i 3, których brak lub niedobór jest powodem przewlekłych stanów zapalnych m.in. jelita grubego, dziąseł, reumatoidalnego zapalenia stawów. Najprawdopodobniej zapobiegają tworzeniu się cholesterolowych kamieni żółciowych oraz regenerują błonę śluzową na całej długości przewodu pokarmowego. W związku z tym, że kwasy omega 3 są budulcem osłonki mielinowej komórki nerwowej, łagodzą schorzenia układu nerowowego (np. chorobę Alzheimera, stwardnienie rozsiane). Jeden z typów kwasów omega 3 - DHA (kwas dokozaheksaenowy) jest bardzo ważnym składnikiem tkanki mózgowej. Jego niski poziom ma związek ze zmianami nastroju, problemami z pamięcią, zwiększoną pobudliwością wśród dzieci (ADHD).

Gdzie występują?

Naturalnie kwasy omega 3 występują przede wszystkim w rybach morskich (tuńczyk, makrela, dorsz, halibut), ponadto w olejach roślinnych (olej słonecznikowy, oliwa z oliwek, olej lniany). Dlatego ważne jest spożywanie jak największej ilości ryb w codziennej diecie.

W aptekach dostępnych jest wiele suplementów diety zawierających kwasy omega 3 i 6, należy zwracać uwagę na zawartość poszczególnych kwasów i to z jakich ryb są pozyskiwane. Warto przemyśleć włączenie do codziennej diety oleju lnianego nieoczyszczonego tłoczonego na zimno, będącego bogatym źródłem dobranych w odpowiedniej proporcji kwasów omega 3, 6, i 9.

Tłuszcze dzielimy na 3 typy:

• Nasycone: są one obecne głównie w tłuszczach zwierzęcych. Wykorzystywane są przez organizm jako główne źródło kalorii. Ich nadmiar jest przyczyną wzrostu poziomu cholesterolu we krwi, sprzyja rozwojowi miażdżycy, dlatego powinniśmy starać się ich unikać
• Jednonienasycone: są to głównie kwasy Omega 9. Znajdują się one przede wszystkim w oliwie z oliwek, oleju rzepakowym, olejach rybich.
• Wielonienasycone, czyli niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe(NNKT): obecne są w olejach roślinnych i rybich.