Biopsja jest badaniem diagnostycznym, powszechnie wykonywanym u osób, u których wykryto podejrzaną zmianę chorobową o charakterze np. guza, torbieli, nacieku lub obrzęku. Metoda pozwala pobrać niezbędny materiał do dalszego badania cytologicznego lub histopatologicznego. Ze względu na rodzaj uzyskanego materiału oraz wykorzystywane narzędzia wyróżnia się różne typy tego badania. To, w jaki sposób i kiedy wykonywana jest biopsja cienkoigłowa tłumaczy dr n. med. Tomasz Gach, chirurg z krakowskiej SCM clinic.

Biopsja aspiracyjna cienkoigłowa (BAC) to jedna z metod pobierania materiału biologicznego z tkanek podejrzewanych o zmiany chorobowe. Badanie to polega na aspiracji zawiesiny komórek wraz z płynem międzykomórkowym z badanej zmiany poprzez wkłucie cienką igłą i zassanie ich strzykawką. Pobrane od pacjenta są więc jedynie jedynie komórki, a nie wycinki tkanek, które następnie poddawane są badaniu cytologicznemu. W jego trakcie patomorfolog ocenia ich wygląd, bez oceny struktury tkanki. – Biopsja cienkoigłowa wykonywana jest najczęściej pod kontrolą USG (nazywana jest wtedy biopsją aspiracyjną cienkoigłową celowaną – BACC), dzięki czemu można precyzyjnie pobrać materiał nawet z małych zmian. Z racji tego, że używa się cienkich igieł wykonuje się ją bez znieczulenia. Jest to proste i szybkie badanie, któremu zwykle nie towarzyszą powikłania – wyjaśnia dr n. med. Tomasz Gach.

Wskazania do wykonania biopsji cienkoigłowej

Wskazaniem do wykonania biopsji cienkoigłowej jest wcześniejsze wykrycie w organizmie pacjenta, najczęściej w wyniku badania fizykalnego lub USG, obecności podejrzanych zmian.

Biopsję cienkoigłową najczęściej wykorzystuje się w diagnostyce zmian ogniskowych tarczycy. Wole guzkowe są jedną z najpowszechniej występujących chorób tego gruczołu. Aby wykluczyć rozwijającego się raka tarczycy należy wykonać tego typu badanie. – Ze względu na to, że jest to mocno unaczyniony narząd, tylko biopsja cienkoigłowa, z powodu swojej małej inwazyjności, do tego się nadaje – dodaje specjalista SCM clinic. W ten sposób bada się również powiększone węzły chłonne szyi oraz przytarczyce, czyli gruczoły odpowiedzialne za gospodarkę wapniową, które umiejscowione są zaraz obok tarczycy, bądź są w nią wtopione.

Biopsja cienkoigłowa to metoda, którą wykorzystuje się również do odbarczenia dużych, objawowych torbieli w piersiach. Wykonuje się ją w celu zmniejszenia dolegliwości bólowych, które następuje po odessaniu z nich płynu za pomocą tej metody. Poza tym stosowana jest do diagnostyki różnicowej między torbielami, a niepodejrzanymi gruczolakowłókniakami. Po ukłuciu, podejrzana zmiana może się zapaść, co świadczy o tym, że jest to torbiel. Jeśli zmiana się nie zapadnie – mamy do czynienia najprawdopodobniej z gruczolakowłókniakiem. Uzyskany materiał oczywiście przesyła się do oceny cytologicznej. Biopsję cienkoigłową stosuje się także w celu pobrania materiału z węzłów chłonnych w przypadku podejrzenia przerzutów nowotworu złośliwego piersi. Aktualnie nie wykorzystuje się biopsji cienkoigłowej w diagnostyce podejrzanych o nowotwór złośliwy zmian w piersiach. Do tego celu służą różne odmiany biopsji gruboigłowej.

W warunkach szpitalnych biopsję cienkoigłową przeprowadza się także w celu diagnostyki zmian w jamie brzusznej np. wątroby, trzustki czy nadnerczy. – Mimo używania tej samej nazwy, jest to inny kaliber badania. Wykorzystywane igły są dłuższe i grusze, a pacjenta zostawia się w szpitalu jeszcze na dobę po jego wykonaniu – tłumaczy dr n. med. Tomasz Gach.

Charakterystyka metody

Biopsja cienkoigłowa jest badaniem szybkim – trwa kilka minut. Jedynymi przeciwwskazaniami do jej wykonanie są zaburzenia funkcjonowania układu krzepnięcia (np. hemofilia) lub zażywanie przez pacjenta przeciwzakrzepowych leków doustnych. W przypadku nakłuwania tarczycy i piersi, można ją wykonać bez żadnego specjalnego przygotowania, a zaraz po jej ukończeniu pacjent może wrócić do domu. – Po biopsji cienkoigłowej powikłania praktycznie się nie zdarzają. Jedyne co może się pojawić, to lekki ból, siniak i kilka kropel krwi w miejsc ukłucia parę godzin po zabiegu. Czasami, przez kilka dni występuje dyskomfort w miejscu wkłutej igły. Poważniejsze powikłania są niezwykle rzadkie – dodaje chirurg.

Warto także dodać, że nie każdy guzek kwalifikuje się do biopsji cienkoigłowej. Bioptuje się głównie zmiany, które mogą wydawać się podejrzane – czyli guzki pojedyncze, duże, niejednorodne, o nierównych obrysach, czy dobrze unaczynione, rosnące w kolejnych badaniach. Nie zawsze biopsję można wykonać, zbyt mały rozmiar zmiany (2-3mm) lub niekorzystna lokalizacja uniemożliwia przeprowadzenie tego badania. Nawet w przypadku prawidłowo wykonanej biopsji może okazać się, że uzyskany materiał nie spełnia wszystkich wytycznych koniecznych do poprawnej oceny. W takim przypadku biopsję należy powtórzyć po upływie ok. 3 miesięcy.

Różnice między biopsją grubo- oraz cienkoigłową

Biopsja gruboigłowa to główna metoda w diagnostyce chorób piersi. W przypadku tej techniki wykorzystuje się inny rodzaj narzędzi. – W trakcie biopsji gruboigłowej używa się igieł, które mają około 2 - 3 mm średnicy. Igła wycina fragmenty tkanki z bioptowanego guzka, dzięki czemu ocenia się nie tylko komórki, ale przede wszystkim struktury, które one tworzą, dzięki czemu da się dokładnie ocenić zmianę – wyjaśnia dr n. med. Tomasz Gach. – Z kolei do wykonania biopsji cienkoigłowej stosuje się strzykawkę i wydrążoną igłę (o średnicy ok. 0,4-0,5 mm w przypadku tarczycy). Po wbiciu w tkankę, pociąga się za tłoczek i w ten sposób pobiera komórki i płyn międzykomórkowy – dodaje ekspert SCM clinic.

----

dr n. med. Tomasz Gach - specjalista chirurgii ogólnej i onkologicznej, proktolog, SCM clinic w Krakowie www.scmkrakow.pl

SCM clinic (www.scmkrakow.pl) to krakowskie Centrum Medyczne wyposażone w sprzęt najnowszej generacji, które prowadzi działalność leczniczą w ramach chirurgii jednego dnia oraz ambulatoryjne świadczenia zdrowotne i konsultacje lekarskie. Klinika posiada całkowicie zautomatyzowany blok operacyjny, który spełnia najwyższe światowe standardy. Największym atutem tego miejsca jest kadra lekarska, w skład której wchodzą specjaliści o ogromnej wiedzy i bogatym doświadczeniu klinicznym. SCM clinic powstało z myślą o najbardziej wymagających Pacjentach, dlatego Centrum zapewnia najlepszą opiekę okołomedyczną, udzielną w warunkach pełnej dyskrecji i zaufania.