Obecnie na różnego rodzaju alergie cierpi ogromny odsetek społeczeństwa. Ich źródło leży w dysfunkcji systemu immunologicznego, mającego za zadanie chronić przed bakteriami, wirusami i innymi organizmami chorobotwórczymi. Jeśli układ ten reaguje nadmiernie na substancje nieszkodliwe dla organizmu, np. kurz, pyłki traw, czy sierść zwierząt – oznacza to występowanie alergii.

Oczywiście z alergią i jej objawami można walczyć, by było to jednak możliwe, niezbędne jest właściwe ich zdiagnozowanie. Testy alergiczne pozwalają zbadać reakcję chorego na poszczególne alergeny i ustalić, na które z nich jest uczulony.

To daje możliwość zastosowania odpowiedniego leczenia lub unikania kontaktu z alergenem.

Rodzaj przeprowadzonych testów zależy od rodzaju uczulenia, dlatego też warto udać się alergologa.

– Trzeba pamiętać o tym, że wynik testu powinien być zawsze skorelowany z badaniami i wywiadem przeprowadzanym u pacjenta – mówi Artur Markowski lekarz z AKADEMII ATOPII w Toruniu. – Około 30% testów może mieć wynik fałszywie dodatni lub fałszywie ujemny.

Istnieje kilka rodzajów testów alergicznych:

TESTY SKÓRNE – kroplę preparatu zawierającego antygen, nakłada się na skórę, najczęściej na plecy lub przedramię. Następnie miejsce to nakłuwa się cieniutką igłą – co pozwala na wniknięcie preparatu. Wynik odczytuje się po 15 – 20 minutach. Jeśli skóra wokół nakłucia jest zaczerwieniona i wystąpił na niej bąbel, oznacza to, że alergia na dany antygen istnieje.

*Lekarz wykonuje też próby kontrolne – nakłada na skórę kroplę histaminy (zawsze pojawia się bąbel) i soli fizjologicznej (która nie powinna u nikogo wywołać reakcji alergicznej) i nakłuwa skórę w tym miejscu cienką igłą – tak jak w przypadku alergenów.

Stopień uczulenia zależny jest od wielkości bąbla (mierzonej w skali od jednego do czterech plusów – im ich więcej, tym bardziej nasilona jest reakcja na alergen) w porównaniu z próbą kontrolną dodatnią, czyli z histaminą. W tego typu teście można zbadać w sumie nawet sto antygenów (w  trakcie  jednej  sesji nie diagnozujemy  więcej niż 15 – 20 alergenów). Są one przeznaczone głównie do wykrywania alergii wziewnej. Trzeba jednak pamiętać o tym, że by uniknąć zafałszowania wyników, jakiś czas przed przeprowadzeniem testów, należy przerwać przyjmowanie leków przeciwalergicznych (czas zależy od rodzaju leku), w tym również wapnia.

TESTY Z KRWI – pobraną od pacjenta krew poddaje się badaniu na obecność przeciwciał przeciw określonym antygenom. Testy te są bardziej czułe niż testy skórne, w ich przeprowadzeniu nie przeszkadza także przyjmowanie leków antyhistaminowych. Wykorzystywane przy diagnozowaniu alergii pokarmowych. Częściej wykonywane przy diagnozowaniu alergii pokarmowej. Wykonuje się je również, kiedy testy skórne nie są wskazane, np. u dzieci poniżej 3 roku życia (skóra małego dziecka jest mniej reaktywna, co sprawia, że wyniki są niemiarodajne), u osób z rozległymi zmianami skórnymi oraz tych, które muszą stale przyjmować leki przeciwhistaminowe, a także, kiedy pojawiają się wątpliwości co do prawidłowości wyników testów skórnych.

TESTY KONTAKTOWE (PŁATKOWE) – stosowane do potwierdzenia alergii kontaktowej (pojawiającej się miejscowo, w wyniku kontaktu alergenu ze skórą). Wykonuje się je, kładąc antygen bezpośrednio na skórę. Wynik odczytuje się po 48. lub 72. godzinach (wyraźna reakcja zapalna na skórze – rumień lub wyprysk). Najczęstsze alergeny kontaktowe to metale: nikiel, chrom, substancje zapachowe oraz składniki barwników i detergentów.

TESTY Z ALERGENAMI NATYWNYMI – wykonywane przy alergii pokarmowej. To testy z surowymi owocami, warzywami. Specjalnie przygotowane aplikowane są na skórę.

TESTY PROWOKACYJNE – to rodzaj testów alergicznych wykorzystywanych w diagnozowaniu alergii wziewnych i pokarmowych. Polegają one na nakładaniu roztworów alergenowych na śluzówkę nosa lub oka, a następnie ocenie reakcji śluzówki i objawów klinicznych (np. ilości kichnięć). Jeśli badany wykazuje reakcje alergiczne, oznacza to występowanie uczulenia. W przypadku alergii pokarmowej, po okresie kilkudniowego nieprzyjmowania danego pokarmu, wprowadza go się powoli do diety. U osób z bardzo nasilonymi objawami alergii testy prowokacyjne  wykonuje się w warunkach szpitalnych.

BADANIE IgE CAŁKOWITE – to badanie krwi, potwierdzające istnienie w niej przeciwciał alergicznych (szczególnie przy diagnozowaniu alergii wziewnej). Samo określenie ilości przeciwciał IgE ma ograniczone znaczenie.

Najczęściej przy pomocy testów udaje się wykryć alergen. Jeśli jednak testy oraz wywiad u pacjenta potwierdzą alergię i wskażą jej źródło, można zastosować odczulanie (w przypadku alergii wziewnej). Dzięki niemu, po kilku seriach możliwe jest zmniejszenie ilości przyjmowanych leków. Jeśli wykryta alergia należy do pokarmowych, umożliwiają one natomiast wprowadzenie diety eliminacyjnej i wyeliminowanie alergenów, a co za tym idzie – objawów alergii.

Anna Kosek