Kiedyś łączona była jedynie z profilaktyką krzywicy u niemowląt, jednak obecnie lekarze wykazują jej korzystny wpływ na funkcjonowanie całego organizmu. Witamina D, bo to o niej mowa, zalecana jest zarówno dzieciom, młodzieży, jak i osobom starszym.

Do odkrycia witaminy D i jej działania doprowadziły badania nad krzywicą w XIX wieku. Zaobserwowano, że u dzieci chorych na krzywicę działanie lecznicze wykazuje promieniowanie ultrafioletowe (kąpiele słoneczne) oraz olej z wątroby dorsza. Na przełomie XIX i XX wieku McCollum wyizolował czynnik przeciwkrzywiczy z tranu, nazywając go właśnie witaminą D.

Wyróżnia się jej 3 postacie: D1, której głównym źródłem jest olej rybi, D2 obecna w roślinach i grzybach oraz D3 syntetyzowana samodzielnie przez organizmy zwierzęce i człowieka.  Według zaleceń Instytutu Żywności i Żywienia w Warszawie dzienne spożycie u osób dorosłych wynosi 5 µg, u kobiet ciężarnych i karmiących 10 µg (odpowiednio 200 j.m. i 400 j.m.).

Niedobór witaminy D może być spowodowany zbyt małym jej spożyciem połączonym z niską ekspozycją na słońce, rzadziej zaburzeniami wchłaniania oraz chorobami upośledzającymi jej metabolizm. Prowadzi do krzywicy u dzieci, a u dorosłych do rozmiękczania (osteomalacja) i zmniejszenia gęstości kości (osteoporoza), co skutkuje złamaniami, skrzywieniami i zwyrodnieniami układu kostnego oraz zniekształceniem sylwetki. Przy niedoborach witaminy D zaburzona jest także praca układu nerwowego i mięśniowego. Dochodzi więc do stanów zapalnych (spojówek, skóry), pogorszenia słuchu, wypadania zębów i ogólnego osłabienia organizmu. Układ immunologiczny również nie funkcjonuje prawidłowo, prowadząc do spadku odporności, wzrostu ryzyka chorób autoimmunologicznych i nowotworowych (rak piersi, pęcherza moczowego, jelita grubego, okrężnicy, jajnika).

Ilość witaminy D w naszym organizmie podlega wahaniom sezonowym, zależnym od nasłonecznienia w danej strefie klimatycznej. W klimacie umiarkowanym przez około pół roku jest zbyt małe nasłonecznienie, aby nasza skóra mogła wytworzyć wystarczającą dla prawidłowego funkcjonowania ilość witaminy D.

Naturalnym źródłem witamy D jest słońce, jednak nie od dziś wiadomo, że zbytnia ekspozycja na promienie słoneczne nie jest dla nas dobra. Ponadto znajdziemy ją w rybach (tuńczyku, makreli, śledziach, sardynkach, łososiu,), serach, tłustym mleku i jajkach.