Ból brzucha to jedna z dolegliwości, na które skarżymy się najczęściej. Może być on związany z wieloma przypadłościami i nie zawsze musi oznaczać poważną chorobę. Jeśli jednak utrzymuje się długo lub często nawraca, nie wolno go lekceważyć.

Ból przypominający kłucie lub kolkę, pieczenie bądź pulsowanie, gniecenie czy też kurcz – brzuch może nas boleć na wiele sposobów. Od czasu do czasu takie dolegliwości odczuwa właściwie każdy z nas. Zwykle kojarzymy je z zatruciem pokarmowym, problemami z trawieniem czy przejedzeniem. Jednak przyczyn może być dużo więcej.

Wrzody, infekcja, a może stres?

Najczęściej ból brzucha jest związany z dolegliwościami układu pokarmowego. Czasami pojawia się nagle, jest ostry i krótkotrwały. – Wówczas może być oznaką na przykład zapalenia wyrostka robaczkowego, pęcherzyka żółciowego, dróg żółciowych, ostrego stanu zapalnego żołądka czy niedrożności jelit i tym podobnych problemów – wymienia dr n. med. Marcin Chmielewski, specjalista gastroenterolog z poznańskiego Szpitala Med Polonia. – Jeśli natomiast ma charakter przewlekły i mniejsze nasilenie, ale za to doskwiera przez wiele dni, a nawet tygodni, może świadczyć o wrzodach żołądka, zapaleniu jelit, a nawet nowotworze – dodaje.

Przyczyną często są też infekcje układu pokarmowego wywołane przez wirusy, a także przejedzenie lub niewłaściwy sposób odżywiania. Warto jednak pamiętać, że ból brzucha nie musi być związany wyłącznie z tego typu dolegliwościami. Może bowiem towarzyszyć również przeziębieniu, chorobom układu moczowego, a także innym poważnym schorzeniom. Na przewlekłe bóle brzucha często skarżą się osoby zmagające się z chorobą zwyrodnieniową kręgosłupa czy stawów (wówczas mówi się o tak zwanych bólach ściennych). Z kolei ostry ból brzucha może też towarzyszyć zawałowi serca, zapaleniu mięśnia sercowego i płuc. Winowajcą często jest również powodujący skurcze jelit stres. Lista przyczyn bólu brzucha jest jednak o wiele obszerniejsza, dlatego jeśli ta dolegliwość utrzymuje się długo, często powraca lub towarzyszą jej inne objawy, nie powinniśmy zwlekać z wizytą u specjalisty.

Zajrzeć do wnętrza

Podczas konsultacji lekarz najpierw przeprowadza szczegółowy wywiad. – W ten sposób można uzyskać aż 80 proc. informacji dotyczących choroby. W przypadku bólu brzucha bardzo ważne jest przede wszystkim ustalenie, w jakiej okolicy jest on zlokalizowany, a także czy pojawia się nagle czy też ma charakter przewlekły – mówi dr n. med. Marcin Chmielewski z Med Polonii. Istotne jest również poinformowanie specjalisty o tym, jakie czynniki go zaostrzają, bo to, czy ból pojawia się na czczo czy też w określonym czasie po posiłku jest bardzo ważne dla diagnozy. Lekarzowi trzeba także opowiedzieć o wszystkich objawach towarzyszących bólowi brzucha, na przykład zgadze, wymiotach, nudnościach, biegunkach czy zaparciach. Po wywiadzie specjalista zwykle przeprowadza tak zwane badanie fizykalne. Podczas niego ogląda, opukuje i osłuchuje jamę brzuszną pacjenta, a także bada brzuch palpacyjnie w poszukiwaniu objawów choroby.

Jeśli te działania nie pozwalają postawić jednoznacznej diagnozy, pacjent jest kierowany na badanie dodatkowe. – Do najczęściej wykonywanych należy badanie endoskopowe, które pozwala dokładnie obejrzeć poszczególne organy od wewnątrz. W razie potrzeby możemy również podczas niego od razu pobrać wycinki do analizy histopatologicznej czy usunąć polipy – wyjaśnia dr n. med. Marcin Chmielewski z Med Polonii. Badanie polega na wprowadzeniu do organizmu pacjenta cienkiej rurki (jej średnica to kilka milimetrów), zakończonej miniaturową kamerą z lampą, która przetwarza obraz i przesyła go do monitora. Aby obejrzeć górny odcinek przewodu pokarmowego przeprowadza się gastroskopię, natomiast dolny odcinek bada się podczas kolonoskopii. W pierwszym przypadku endoskop wprowadza się przez usta, a w drugim przez odbyt. – W szczególności badanie kolonoskopowe może wywoływać u pacjenta dyskomfort lub ból, dlatego obecnie wykonuje się je zwykle w znieczuleniu ogólnym – mówi dr n. med. Marcin Chmielewski.

Jeśli ból brzucha, nudności i inne „sensacje żołądkowe” dokuczają nam często, zamiast czekać aż „samo przejdzie”, lepiej udać się do lekarza. Właściwa diagnoza pozwoli szybciej rozpocząć skuteczne leczenie i wyeliminować nieprzyjemne objawy.