Lato to okres najbardziej wytężonej pracy na działkach i w przydomowych ogródkach. Jak co roku lekarze przypominają, by w sezonie ogrodniczym zadbać nie tylko o nowe narzędzia i rośliny, ale przede wszystkim o profilaktykę przeciwtężcową.

Oczywiście tężcem możemy zarazić się przez cały rok, jednak to właśnie w sezonie wiosenno – wakacyjnym odnotowuje się najwięcej przypadków zachorowań. Do grupy ludzi szczególnie narażonych na zakażenie tężcem zalicza się osoby wykonujące prace wymagające kontaktu z glebą i zwierzętami gospodarskimi. Tężec „poluje” na myśliwych, i leśników, ale równie chętnie „atakuje” hodowców zwierząt roślinożernych i osoby zajmujące się uprawami.

Czym jest tężec?

To groźna choroba wywoływana przez neurotoksynę produkowaną przez bakterie tężca. Toksyny wytworzone przez zarodniki tężca uszkadzają układ nerwowy. Nieleczony tężec bardzo często prowadzi do zgonu, a hospitalizacja, nawet kliniczna nie gwarantuje wyleczenia. Szacuje się, że umieralność z powodu tężca wynosi ok. 50% . Jest to zależne od wieku chorego, nasilenia i rodzaju objawów klinicznych oraz czasu, w którym podjęte zostało leczenie.¹

Lepiej zapobiegać niż leczyć

Tężec jest najbardziej niebezpieczny dla noworodków. Statystyki pokazują, że 8 na 10 niemowląt chorujących na tę chorobę umiera. W wielu krajach tężec ciągle jest jedną z najniebezpieczniejszych chorób – w 2008 roku na świecie zmarło na niego ok. 50 tys. noworodków.

Na szczęście w Polsce przypadków zachorowań jest dużo mniej. Dzięki wprowadzeniu obowiązkowych szczepień liczba zakażeń utrzymuje się od wielu lat na stałym, niskim poziomie. Rocznie odnotowuje się od kilkunastu do kilkudziesięciu przypadków. W 2013 roku zarejestrowano 14 zachorowań, w tym 7 zgonów, a w 2014 roku na tężec zachorowało 13 osób. Dla porównania w 1954 roku odnotowano 456 zakażeń, w wyniku których zmarło aż 351 chorych. W naszym kraju tężec najczęściej atakuje osoby powyżej 60 roku życia, u których choroba ma zazwyczaj ciężki przebieg.

W Polsce szczepienie przeciw tężcowi jest obowiązkowe dla dzieci i młodzieży do lat 19.

Zgodnie z obowiązkowym Programem Szczepień Ochronnych każde dziecko powinno zostać zaszczepione 4 dawkami szczepionki DTP w 2, 3-4 , 5 i 16-18 miesiącu życia (szczepienie podstawowe) oraz dawkami przypominającymi w  6 roku życia (szczepionka DTaP) oraz 14 roku życia (szczepionka dT lub jako zalecane szczepienie dTap). Powyższy schemat szczepień ma na celu uzyskanie trwałej odporności. – tłumaczy lek. med. – Mariola Malicka, internista w Centrum Medycznym Damiana.

Nie wszyscy wiedzą jednak, że szczepienie na tężec nie daje odporności na całe życie i należy je powtarzać co 10 lat. Najlepiej szczepionką dTap (przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi) lub inną szczepionką ze składnikiem tężca. Szczepionka przeciw tężcowi w skojarzeniu ze szczepionką przeciw błonicy (dT) powinna zostać podana (zgodnie z obowiązkowym Programem Szczepień Ochronnych) osobom w wieku 19 lat. Natomiast osoby dorosłe, które w przeszłości nie były szczepione lub nie mają udokumentowanych szczepień powinny zostać zaszczepione 3 dawkami szczepionki w schemacie pierwsze dwie dawki w odstępie 4-6 tygodni, a trzecia dawka po  6-12 miesiącach – wyjaśnia doktor Malicka.

Jak rozpoznać tężec?

Objawy zachorowania na początku są mało charakterystyczne i mogą przypominać grypę (uczucie rozbicia, problemy ze snem bóle głowy, pocenie się). Następnie pojawiają się bardzo bolesne skurcze mięśni. Skurcze mogą prowadzić do złamań kości, a nawet uduszenia.

Tężec – czy mi to grozi?

Laseczki tężca żyją w ziemi i mogą się dostać do organizmu człowieka poprzez skaleczenie tzw. rany tłuczone, miażdżone i kłute, ale także poprzez ledwo widoczne skaleczenia zabrudzone ziemią. Dlatego każdy z nas musi zdawać sobie sprawę z tego, że jest wiele pozornie błahych sytuacji, które niosą za sobą ryzyko zarażenia, np. upadek na rowerze, skaleczenie podczas sadzenia kwiatków, upadek w lesie itp. Nie da się z góry przewidzieć, kiedy może dojść do zakażenia, dlatego warto zawczasu zaczerpnąć odpowiednią dawkę wiedzy na temat szczepień, pamiętać o profilaktyce i cieszyć się pełnią lata.