Ludzie oceniają innych na podstawie pierwszego wrażenia i nie zmieniają zdania nawet po nawiązaniu z drugą osobą bliższego kontaktu – czytamy w czasopiśmie „Social Psychological and Personality Science”.

Przypisywanie innym określonych cech charakteru i wyrabianie sobie zdania na ich temat w oparciu o pierwsze wrażenie wizualne określa się w psychologii mianem efektu aureoli lub efektu halo. Chociaż mówi się, by nie oceniać książki po okładce, większość z nas i tak to robi, gdyż leży to w naszej naturze.

W najnowszym badaniu naukowcy z Uniwersytetu Cornella (USA) wykazali, że efekt halo utrzymuje się nawet po nawiązaniu bezpośredniego kontaktu z drugą osobą i ma decydujący wpływ na sposób, w jaki jest ona postrzegana. Pierwsze wrażenie tworzy filtr, przez który do naszego umysłu nie przedostają się informacje niepasujące do wstępnego wyobrażenia o danej osobie.

Pracownicy uniwersytetu pokazywali 55 ochotnikom zdjęcia czterech kobiet o radosnym, bądź neutralnym wyrazie twarzy i prosili ich o ocenę prezentowanych postaci pod kątem sympatii – badani deklarowali, czy byliby w stanie zaprzyjaźnić się z daną osobą – oraz osobowości – badani szacowali poziom ekstrawersji, ugodowości, stabilności emocjonalnej, sumienności i otwartości na doświadczenie u poszczególnych kobiet.

Następnie badacze po upływie pewnego czasu (od miesiąca do pół roku) organizowali uczestnikom spotkanie z jedną z kobiet ze zdjęć. W trakcie tego spotkania badani mieli za zadanie spędzić z wybraną osobą 10 minut na graniu w nieskomplikowaną grę i 10 minut na rozmowie, w trakcie której musieli zrobić wszystko, by jak najlepiej ją poznać.

Po każdej interakcji badani ponownie oceniali partnerkę według tych samych reguł, co na początku badania.

Okazało się, że uczestnicy nie zmieniali zdania o drugiej osobie. Ich późniejsze oceny (dokonane po spotkaniu twarzą w twarz) były zbliżone do pierwotnej opinii, którą wyrobili sobie na samym początku eksperymentu (na podstawie zdjęcia). Co istotne, wyobrażenia poszczególnych badanych o tej samej osobie i jej cechach osobowości bywały skrajnie różne.

Zdaniem naukowców pierwsze wrażenie mogło wpływać na sposób, w jaki uczestnicy odnosili się do partnerek interakcji, np. jeśli na początku badani stwierdzili, że dana kobieta jest sympatyczna, później zachowywali się wobec niej bardziej przyjaźnie, co wywoływało podobną reakcję drugiej strony i potwierdzało ich wstępne założenia.

„Kiedy ktoś jest serdeczny i zaangażowany, druga osoba wyczuwa pozytywne nastawienie i odpowiada w podobny sposób. Funkcjonuje to jako wzmocnienie – pierwsza osoba zaczyna lubić tę drugą jeszcze bardziej” – tłumaczy koordynatorka przedsięwzięcia Vivian Zayas.

Niemniej jednak badanie pokazało, że pierwsze wrażenie jest czynnikiem przesądzającym o postrzeganiu drugiej osoby i odpornym na zmianę w wyniku jednorazowej interakcji.

(PAP, ao)