Naukowcy odkryli wskaźniki podatności na uzależnienia
wtorek, 26 września 2017 12:06
Grupa międzynarodowych naukowców odkryła wskaźniki, które mogą dowieść, czy nastolatek ma skłonności do alkoholizmu. Dzięki monitorowaniu mózgu dorosłego człowieka, badacze wyprowadzili 40 zmiennych na podstawie których są w stanie określić skłonności do uzależnienia u młodej osoby.
Wykorzystanie technik neuroobrazowania pozwala na pomiar aktywności i struktury ludzkiego mózgu w czasie przeprowadzania danych procesów. W doświadczeniu na 2400 chętnych z 8 miejsc w Europie, skorzystano także z badań krwi, zadań wymagających analizy, testów osobowości oraz IQ.
Uczestnicy wzięli udział w badaniu IMAGEN w wieku 14 lat. Zaowocowało ono publikacją artykułu w 2012 roku w magazynie "Nature Neuroscience". Według niego, w mózgu istnieją charakterystyczne połączenia nerwowe wskazujące na predyspozycję niektórych nastolatków do alkoholizmu po ukończeniu 16. roku życia.
Najnowsze badania opublikowane w czasopiśmie "Nature" potwierdzają istnienie znaczników, które wskazują na obecność podobnych połączeń. Hugh Gravan, profesor psychiatrii z Uniwersytetu Vermont w Stanach Zjednoczonych dodał do artykułu informację, że do wskaźników należą między innymi: podłoże rodzinne (skłonności do alkoholizmu, przedawkowania narkotyków czy leków), czynniki stresogenne, osobowość, poszukiwanie doznań (sensation-seeking - termin wprowadzony przez Marvina Zuckermana), brak poczucia pewności siebie oraz doświadczenia z alkoholem przed 14. rokiem życia.
W okresie dojrzewania następuje kształtowanie osobowości oraz mózgu. Większa część szarej substancji (neurony i ich połączenia) zmniejsza się, podczas gdy substancja biała się rozrasta. Mniej dojrzałe dzieci, których mózgi zachowują większy rozmiar, mogą być bardziej skłonne do alkoholizmu, według informacji zawartych w wystąpieniu Gravana.
Doktor hab. psychiatrii Robert Whelan z University College Dublin w Irlandii wyjaśnia, że celem badań jest rozwinięcie modelu lepszego zrozumienia powiązań między strukturą mózgu oraz jego funkcjami, osobowością człowieka, wpływem środowiska oraz uwarunkowań genetycznym w przypadku przyszłego możliwego uzależnienia. Podane wskaźniki mogą służyć ulepszeniu "złotego standardu" (gold standard - określenie lidera grupy naukowców IMAGEN, Guntera Schumanna) polegającego na badaniu możliwych zachowań i skłonności nastolatków.
Schumann wyjaśnia, że przeprowadzone badania nad wykrywaniem ryzyka wystąpienia uzależnień u młodych ludzi, mogą prowadzić do ulepszenia możliwości przeciwdziałania oraz w efekcie - do zmniejszenia poziomu uzależnienia od alkoholu.
Obecnie naukowcy planują rozszerzenie programu IMAGEN. Kolejne doświadczenia będą polegały na śledzeniu ewentualnych wahań we wcześniejszych wynikach po wprowadzeniu zmian w czynnikach środowiskowych, stresogennych oraz wystawieniu na działanie dymu nikotynowego.
Psychodietyk - osoba , która pracuje z klientem nad psychologicznymi barierami na drodze do osiągnięcia satysfakcjonującej wagi ciała i zdrowego stylu życia poprzez:
wypracowanie zdrowych nawyków żywieniowych
wzmocnienie motywacji
zmianę niesprzyjających przekonań i zachowań
wzmacnianie poczucia własnej wartości
regulację emocji , dzięki którym możliwa jest eliminacja nadmiernego jedzenia
Mechanizm oszczędnościowego genotypu czyli dlaczego diety są nieskuteczne?
Po utracie upragnionych kilogramów będących skutkiem stosowania diety przynajmniej 90% osób powróci do swojej normalnej wagi, a często nawet ją przekroczy. Dzieje się tak dlatego, że zastosowanie diety wyzwala w naszym organizmie niestrudzone, genetycznie uwarunkowane mechanizmy przystosowania się do głodu, które posiadamy w spadku od ewolucji.
Powrót do poprzedniej wagi po zakończeniu diety nie jest związany z brakiem siły woli jak większość z nas myśli, ale z mechanizmem fizjologicznym jaki ewolucja wbudowała w nasze organizmy , byśmy mogli przetrwać jako gatunek ludzki czasu chłodu i głodu. Nosi on nazwę mechanizm oszczędnościowego genotypu. Obrazowo mówiąc: jeśli mamy do czynienia z dwoma jednojajowymi bliźniakami a jeden z nich przeszedł dietę, to jeśli po jej zakończeniu zje tyle samo co brat bliźniak , który na diecie nie był, to ten pierwszy przytyje a ten drugi nie. Podczas chudnięcia organizm przestawia swój metabolizm tak, aby uzyskać z określonej ilości pokarmu więcej kalorii i w miarę możliwości zaczyna gromadzić zapasy. To trochę tak jakby zaczął myśleć: ,,skoro teraz brakuje jedzenia, to trzeba się przygotować na taką ewentualność w przyszłości i zgromadzić rezerwy…”
Każda osoba, która stosowała diety odchudzające, polegające na radykalnej zmianie składników żywieniowych a także ich racji, po powrocie do ,,normalnego odżywiania’ ’poczuje, że jego łaknienie jest większe a ta sama ilość pokarmu wywołuje większy wzrost otyłości. Te mechanizmy metaboliczne są tym wyraźniejsze, im częściej ktoś dietę stosował.
Co zatem zamiast diety odchudzającej?
Dobre, zdrowe nawyki żywieniowe pozwalają utrzymać nasz organizm w dobrej formie zarówno psychicznej jak i fizycznej. Raz wypracowany nawyk, ukształtowany w naszej psychice jako pożądany, pozostaje z nami do końca życia. Zatem kształtowanie dobrych nawyków żywieniowych to długi proces ale niewątpliwie wpływa na lepszą kondycje całego organizmu-tak fizyczną jak i psychiczną.
Anna Proch psycholog, psychodietetyk
