„Naszpikuj się wiedzą” - świadomość Polaków na temat idei dawstwa szpiku
środa, 25 października 2017 09:17
Większość, bo aż 81% Polaków opowiada się za ideą dawstwa szpiku. Jednocześnie ponad dwie trzecie z nich nie wie, co to tak naprawdę oznacza. Mimo iż transplantacja szpiku w Polsce jest praktykowana już od ponad 30 lat i towarzyszy jej szereg działań edukacyjnych, wciąż należy poszerzać świadomość tego, na czym polega ta procedura i komu może pomóc. Jest to powód, dla którego Fundacja DKMS prowadzi obecnie projekt edukacyjny „Naszpikuj się wiedzą”.
Polacy mówią „tak” idei dawstwa szpiku
Dziewięciu na dziesięciu Polaków przyznaje, że słyszało o dawstwie szpiku oraz komórek macierzystych. Pomimo tego, iż jedynie co trzeci Polak deklaruje, że wie, na czym polega ta idea, to jednak zdecydowana większość ją popiera. Oznacza to, że dawstwo szpiku w opinii społecznej postrzegane jest jako rzecz ważna i potrzebna.
Dawcy są bohaterami
Według badań TNS Polska dla Fundacji DKMS, dla większości respondentów rzeczywiste zostanie Dawcą i uratowanie komuś życia jest łączone z pozytywnymi emocjami.– Nie da się opisać słowami tych wszystkich uczuć, jakie towarzyszą przed, w trakcie i po pobraniu. Radość i duma to chyba pierwsze, co się nasuwa, później już tylko utwierdziłam się w przekonaniu, że to była najlepsza decyzja, jaką mogłam podjąć – opisuje swoje przeżycia Magdalena z Proszowic, Dawczyni.
Mity ciągle żywe
Pomimo szerokiego poparcia społecznego w naszym kraju wciąż istnieje wiele niejasności wywołujących zwątpienie u potencjalnych Dawców. Jednym z takim mitów jest przekonanie, że metodą pobrania szpiku jest punkcja kręgosłupa. Dr Tigran Torosian, lekarz hematolog, Dyrektor Medyczny Fundacji DKMS, wyjaśnia, że pobranie szpiku nie ma nic wspólnego z kręgosłupem. – Pobrania dokonuje się z talerza kości biodrowej. To miejsce, które jest najbardziej bezpieczne, ponieważ w pobliżu nie znajdują się żadne narządy, które mogłyby być zagrożone – tłumaczy lekarz. – Warto zaznaczyć, że tą procedurę stosuje się obecnie tylko w ok. 20 procentach przypadków. Od kiedy w latach dziewięćdziesiątych wynaleziono metodę pobierania odseparowanych krwiotwórczych komórek macierzystych z krwi obwodowej, to ona stała się dominującym sposobem pozyskania materiału do przeszczepienia.
„Naszpikuj się wiedzą”
W Polsce jest 1,3 mln zarejestrowanych Dawców szpiku, a na świecie jest ich aż 30 milionów. Mimo to, co piąty polski pacjent nie znajduje swojego Dawcy. Jest to spowodowane bardzo niskim prawdopodobieństwem znalezienia zgodnego Dawcy szpiku: najlepszym przypadku wynosi ono 1: 20 000, a przy rzadkim genotypie – nawet jeden do kilku milionów. Dlatego głównym celem Fundacji DKMS jest rejestracja nowych potencjalnych Dawców szpiku. Edukacja społeczeństwa jest równie ważna – stąd projekt „Naszpikuj się wiedzą”, którego zadaniem jest intensyfikacja działań w obszarze budowania rzetelnej i wiarygodnej bazy wiedzy na temat idei dawstwa szpiku.
Więcej informacji na temat akcji rejestracyjnych oraz Fundacji DKMS:
wypracowanie zdrowych nawyków żywieniowych
wzmocnienie motywacji
zmianę niesprzyjających przekonań i zachowań
wzmacnianie poczucia własnej wartości
regulację emocji , dzięki którym możliwa jest eliminacja nadmiernego jedzenia
Mechanizm oszczędnościowego genotypu czyli dlaczego diety są nieskuteczne?
Po utracie upragnionych kilogramów będących skutkiem stosowania diety przynajmniej 90% osób powróci do swojej normalnej wagi, a często nawet ją przekroczy. Dzieje się tak dlatego, że zastosowanie diety wyzwala w naszym organizmie niestrudzone, genetycznie uwarunkowane mechanizmy przystosowania się do głodu, które posiadamy w spadku od ewolucji.
Powrót do poprzedniej wagi po zakończeniu diety nie jest związany z brakiem siły woli jak większość z nas myśli, ale z mechanizmem fizjologicznym jaki ewolucja wbudowała w nasze organizmy , byśmy mogli przetrwać jako gatunek ludzki czasu chłodu i głodu. Nosi on nazwę mechanizm oszczędnościowego genotypu. Obrazowo mówiąc: jeśli mamy do czynienia z dwoma jednojajowymi bliźniakami a jeden z nich przeszedł dietę, to jeśli po jej zakończeniu zje tyle samo co brat bliźniak , który na diecie nie był, to ten pierwszy przytyje a ten drugi nie. Podczas chudnięcia organizm przestawia swój metabolizm tak, aby uzyskać z określonej ilości pokarmu więcej kalorii i w miarę możliwości zaczyna gromadzić zapasy. To trochę tak jakby zaczął myśleć: ,,skoro teraz brakuje jedzenia, to trzeba się przygotować na taką ewentualność w przyszłości i zgromadzić rezerwy…”
Każda osoba, która stosowała diety odchudzające, polegające na radykalnej zmianie składników żywieniowych a także ich racji, po powrocie do ,,normalnego odżywiania’ ’poczuje, że jego łaknienie jest większe a ta sama ilość pokarmu wywołuje większy wzrost otyłości. Te mechanizmy metaboliczne są tym wyraźniejsze, im częściej ktoś dietę stosował.
Co zatem zamiast diety odchudzającej?
Dobre, zdrowe nawyki żywieniowe pozwalają utrzymać nasz organizm w dobrej formie zarówno psychicznej jak i fizycznej. Raz wypracowany nawyk, ukształtowany w naszej psychice jako pożądany, pozostaje z nami do końca życia. Zatem kształtowanie dobrych nawyków żywieniowych to długi proces ale niewątpliwie wpływa na lepszą kondycje całego organizmu-tak fizyczną jak i psychiczną.
Anna Proch psycholog, psychodietetyk
