Szczególnie ważne jesienią

Po pierwszych urodzinach maluch wciąż niezwykle intensywnie rośnie i rozwija się. W tym wieku dzieci każdego dnia powinny otrzymywać 4 porcje owoców i 5 porcji warzyw^[1]. Jedna porcja warzyw to na przykład 2 łyżki startej marchewki lub ziemniak czy mały pomidor. Z kolei porcja owoców to średnie jabłko, mała gruszka czy pół banana albo pół szklanki malin czy jagód. Warzywa i owoce są bogatym źródłem składników odżywczych, antyoksydantów i witamin, m.in.: witaminy C, beta-karotenu, witamin z grupy B, a także cynku i żelaza. To szczególnie ważne jesienią, okresie wzmożonej zachorowalności na przeziębienia czy grypę, kiedy szczególnie dbamy o odporność swoją i dzieci. Dzieci, które uczęszczają do żłobków czy przedszkoli są bardziej narażone na infekcje. Zadbajmy więc o o obecność wartościowych darów natury w ich jadłospisie. To niezmiernie ważne, zwłaszcza że aż 88% dzieci po 1. roku życia otrzymuje za mało warzyw w codziennej diecie![2]

Dynia nie tylko na Halloween

Dynia to zdecydowanie najpopularniejsze z jesiennych warzyw. Warto podawac ją maluchom ze względu jej łagodny smak i lekkostrawność. - Oprócz witamin z grupy B, jest bogata w beta-karoten, mający korzystny wpływ na wzrok dziecka. Poleca się podawanie dzieciom produktów bogatych w ten składnik, szczególnie w okresie jesienno-zimowym, gdyż wspiera on organizm w walce z infekcjami – tłumaczy Iwona Wanat, edukator żywieniowy programu „Zdrowo jemy, zdrowo rośniemy”.

Dzięki temu, że istnieje mnóstwo sposobów na przygotowanie dyni (zupy, tarty, ciasta)i, można łatwo wpleść ją do dziecięcego menu. Dzieci szczególnie lubią makarony, warto więc zaproponować im dyniowe spaghetti.

- Do przygotowania takiego niecodziennego makaronu potrzeba specjalnej odmiany dyni o żółtej skórze i podłużnym kształcie (tzw. dynia makaronowa). Wystarczy przekroić dynię wzdłuż na pół, usunąć pestki, a następnie skropić oliwą z oliwek, po czym piec w piekarniku w temperaturze 180-200°C przez około 40 minut. Gotowa dynia powinna być miękka. Z każdej połówki delikatnie oddzielamy makaronowe nitki warzywne, przekładamy na talerz i łączymy z ulubionym sosem. To danie jest świetnym rozwiązaniem dla małych alergików, którzy z przyczyn zdrowotnych muszą wyeliminować z diety gluten czy jajka – dodaje Iwona Wanat. Bardzo cenne dla zdrowia są również pestki z dyni – doskonałe do sałatek lub jako przekąska między posiłkami.

Barwne i wartościowe

Kolejnym skarbem jesieni są jabłka. - O tej porze roku robimy z nich soki, różnego rodzaju wypieki czy konfitury. To owoce bardzo zdrowe, a zarazem niedrogie. Mają właściwości przeciwutleniające, przeciwbakteryjne i przeciwzapalne – komentuje Adrianna Jarmoszko, edukator żywieniowy programu „Zdrowo jemy, zdrowo rośniemy”.

Bardzo lubiane przez najmłodszych są również bogate w witaminy A, C, E, a także w żelazo i antyoksydanty śiwki. Wykazują działanie przeciwnowotworowe i przeciwmiażdżycowe. To doskonały składnik jesiennych ciast, knedli czy pierogów. Należy jednak uważąć, gdyż spożycie zbyt dużej ilości śliwek może powodować wzdęcia lub rozwolnienie. Najlepiej ograniczyć ich ilość do kilku dziennie.

Cukinia także zasługuje na uwagę – delikatna w smaku i lekkostrawna z powodzeniem może być podawana już półrocznemu dziecku, jako jedno z pierwszych warzyw na etapie rozszerzania diety. Jest bogata w żelazo, magnez, witaminę C, B1 oraz beta-karoten. W kuchni możemy wykorzystać ją jako bazę do dań – może być zapiekana z dodatkami, podawana w formie placuszków czy warzywnego spaghetti.

Pomysłów na smaczne i wartościowe dania z wykorzystaniem jesiennych warzyw i owoców jest mnóstwo – wiele zależy od naszej wyobraźni i czasu, który możemy poświęcić. Jeśli mamy go zbyt mało i korzystamy z gotowych produktów, szukajmy tych z przeznaczonych specjalnie dla niemowląt i małych dzieci, z oznaczeniem wieku na opakowaniu. Żywność ta jest gwarancją odpowiedniej jakości, a składniki w niej zawarte pochodzą z kontrolowanych upraw i hodowli.

Nie wszystkie skarby dla maluchów

Musimy pamiętać, że wśród jesiennych darów są i takie, które w diecie Juniora gościć nie powinny, np. grzyby. - Grzyby są ciężkostrawne – ich komórki zawierają w swoim składzie chitynę, która nie jest trawiona w przewodzie pokarmowym. Niedojrzały układ trawienny dzieci może być więc podrażniany ich niestrawionymi resztkami i powodować dolegliwości bólowe, wymioty oraz biegunkę – ostrzega Katarzyna Popielawska.

Grzyby zawierają gównie niepełnowartościowe białko, trochę tłuszczów i węglowodanów więc nie niosą ze sobą specjalnych wartości odżywczych. Ponadto nie są odpowiednie dla maluchów ze względu wysokie ryzyko śmiertelnego zatrucia lub nieodwracalnego uszkodzenia nerek. Nawet najbardziej doświadczony zbieracz może popełnić błąd i nie odróżnić odmian jadalnych od trujących, a skutki spożycia takich grzybów mogą być tragiczne.

Jesiennych inspiracje

Jeśli nie masz pomysłu na to jak bezpiecznie i zdrowo przygotować posiłki z sezonowych warzyw i owoców, możesz korzystać z poniższych przepisów przygotowanych przez edukatorki programu „Zdrowo jemy, zdrowo rośniemy”:

Program „Zdrowo jemy, zdrowo rośniemy” współtworzony jest przez Fundację Rozwoju Dzieci im. J. A. Komeńskiego, Fundację NUTRICIA, Szkołę Główną Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Instytut Matki i Dziecka oraz Akademickie Inkubatory Przedsiębiorczości. Celem programu jest wzrost świadomości na temat roli żywienia w 1000 pierwszych dni już od poczęcia wśród pracowników żłobków i przedszkoli oraz rodziców, promowanie zrównoważonej diety oraz kształtowanie u dzieci właściwych nawyków żywieniowych. Program „Zdrowo jemy, zdrowo rośniemy” jest laureatem prestiżowego konkursu „Edukacyjne działania biznesu. Lista najbardziej znaczących inicjatyw” na inicjatywy edukacyjne 2016. Placówka może dołączyć do programu przez zarejestrowanie się na stronie internetowej www.zdrowojemy.info.