Seniorze – zadbaj o siebie!
14 listopada w całej Polsce obchodzimy wyjątkowe święto: Ogólnopolski Dzień Seniora. To doskonały pretekst, by zastanowić się, jak o swoje zdrowie i samopoczucie powinny dbać osoby starsze. O najważniejszych zasadach opowiada ekspert programu „Proaktywnie dla serca” – mgr inż. Iwonna Niegowska.
Relaks to podstawa
Odpoczynek i odpowiednia regeneracja są niezbędne w utrzymaniu dobrego samopoczucia. Pozwalają się zregenerować i powrócić do stanu równowagi. Wpływają również na sprawność umysłową – w dłuższej perspektywie poprawiają pamięć, a także chronią przed depresją i obniżeniem nastroju.
- Choć osoby starsze mają zwykle więcej czasu dla siebie, nie jest to zawsze równoznaczne z dbaniem o siebie i zapewnieniem sobie odpowiedniej ilości wypoczynku. A świadomość własnego ciała i umiejętność radzenia sobie ze stresującymi sytuacjami, które wywołują napięcie, jest niezwykle ważna. Szczególnie w przypadku seniorów, którzy szczególnie powinni dbać o swoje samopoczucie, zdrowie, a w tym – swoje serce – mówi Iwonna Niegowska.
Uwaga na serce
Według danych Światowej Organizacji Zdrowia choroby sercowo-naczyniowe stanowią najczęstszą przyczynę zgonów wśród ludzi na całym świecie[1]. Ryzyko rośnie wraz z wiekiem. Jednak zgodnie z opinią ekspertów Światowej Organizacji Zdrowia, aż 80% przypadków zachorowania można by uniknąć dzięki odpowiednim działaniom profilaktycznym.
- W trosce o zdrowie serca i naczyń krwionośnych szczególnie ważne jest, by dieta osób starszych uzupełniona była o odpowiednie produkty, m.in.: warzywa i owoce, ryby, owoce morza, produkty zbożowe z pełnego ziarna, nasiona roślin strączkowych, orzechy, oleje roślinne, oliwki, i niskotłuszczowe produkty mleczne. Korzystne jest także zastąpienie soli przyprawami i ziołami. Dobrze jest także zamienić masło na margarynę, produkowaną na bazie wysokiej jakości olejów roślinnych, która stanowi źródło nienasyconych kwasów tłuszczowych. Ograniczenie spożycia tłuszczów nasyconych w diecie i zastąpienie ich korzystniejszymi dla zdrowia tłuszczami nienasyconymi rekomendują wszystkie najważniejsze instytucje zajmujące się określaniem zaleceń żywieniowych na świecie. Osobom z podwyższonym poziomem cholesterolu szczególnie zaleca się tzw. margaryny funkcjonalne, takie jak Flora ProActiv dostępna w różnych wariantach, zawierające dodane sterole roślinne. Sterole hamują wchłanianie cholesterolu z przewodu pokarmowego do krwi i występują też naturalnie w produktach roślinnych. Wysoki poziom cholesterolu jest natomiast czynnikiem ryzyka choroby wieńcowej serca. W diecie powinniśmy ograniczać spożycie cukru oraz mięsa, zwłaszcza tego przetworzonego i tłustego – zaleca ekspert programu „Proaktywnie dla serca”.
Aby wzmocnić kości
By być aktywnym przez długie lata, warto wziąć także pod uwagę m. in. stan kości, które wraz z wiekiem ulegają osłabieniu. Choroba, która objawia się ubytkiem masy kostnej, osłabieniem i zmianą struktury kości, a także większą ich podatnością na złamania, to osteoporoza. Przyczyną jej występowania jest utrata gęstości mineralnej kości, która następuje w wyniku procesu starzenia się układu kostnego. Są też jednak inne czynniki ryzyka, które przyspieszają ten naturalny proces. To m. in. zła dieta, a także - brak słońca, którego skóra potrzebuje do syntezy witaminy D.
- Za stan kości jest także w dużej mierze odpowiedzialna dieta, która powinna być bogata w produkty będące źródłem wapnia oraz witaminy D, które potrzebne są aby utrzymać zdrowe kości. Witaminę D znaleźć możemy m. in. w tłustych rybach, wątróbce, żółtkach jaj, mleku i jego przetworach oraz w grzybach. Znaczną ilość witaminy D zawiera także żywność wzbogacana, np. płatki śniadaniowe i jogurty, a także margaryny miękkie. Warto pamiętać, że wszystkie dostępne na rynku margaryny powinny być o nią wzbogacone. Ważny jest też ruch, w ilości minimum 30 minut każdego dnia, a także, rozstanie się z papierosami i spożywaniem w nadmiarze alkoholu. Te zasady szczególnie powinny mieć na uwadze osoby starsze, których kości z wiekiem ulegają osłabieniu: kobiety w okresie po menopauzie oraz mężczyźni w podeszłym wieku – mówi Iwonna Niegowska.
Seniorze - korzystaj z życia!
Emerytura to doskonały czas na to, by realizować swoje marzenia i pasje – nawet przy niewielkich funduszach. Pozytywne nastawienie, aktywność w różnych dziedzinach życia, kontakt z ludźmi – wszystko to pozwala realizować się na co dzień i mieć poczucie spełnienia. I choć łatwiej powiedzieć, niż zrobić – ważne, by pamiętać, że to właśnie wyznaczanie celów oraz odrobina optymizmu pozwalają nam cieszyć się każdym dniem.
- Niezależnie od wieku powinniśmy pamiętać o tym, jak ważne jest odpowiednie nastawienie, a także zachowanie aktywności na różnych płaszczyznach codziennego życia – i chodzi tutaj nie tylko o aktywność fizyczną, ale również intelektualną. Potwierdzają to liczne badania, zgodnie z którymi osoby, które dbają o swoje ciało i są przy tym otwarte na nowe doświadczenia, wolniej się starzeją i są szczęśliwsze. Warto, byśmy w oparciu o tę zasadę realizowali się na co dzień – w każdym wieku – podkreśla ekspert programu „Proaktywnie dla serca”.
***
„PROAKTYWNIE DLA SERCA” - ogólnopolski program walki z cholesterolem
Celem programu „Proaktywnie dla serca” jest zwrócenie uwagi na problem społeczny, jakim jest podwyższony poziom cholesterolu, zachęcenie do zbadania jego poziomu oraz edukacja w zakresie sposobów obniżenia jego stężenia we krwi – poprzez ograniczenie tłuszczów nasyconych i włączenie do codziennej diety steroli roślinnych o udowodnionym klinicznie działaniu ograniczającym wchłanianie nadmiaru cholesterolu do krwiobiegu. Poza wskazaniami dietetycznymi elementem programu jest również promocja codziennej aktywności fizycznej i rekreacji jako części zdrowego stylu życia.
Szacuje się, że 2/3 Polaków zetknęło się z problemem podwyższonego poziomu cholesterolu, jednym z najważniejszych modyfikowalnych czynników ryzyka choroby wieńcowej. Oznacza to, że jeśli nie Ty, to na pewno ktoś z Twojego bliskiego otoczenia boryka się z tym problemem.
wzmocnienie motywacji
zmianę niesprzyjających przekonań i zachowań
wzmacnianie poczucia własnej wartości
regulację emocji , dzięki którym możliwa jest eliminacja nadmiernego jedzenia
Mechanizm oszczędnościowego genotypu czyli dlaczego diety są nieskuteczne?
Po utracie upragnionych kilogramów będących skutkiem stosowania diety przynajmniej 90% osób powróci do swojej normalnej wagi, a często nawet ją przekroczy. Dzieje się tak dlatego, że zastosowanie diety wyzwala w naszym organizmie niestrudzone, genetycznie uwarunkowane mechanizmy przystosowania się do głodu, które posiadamy w spadku od ewolucji.
Powrót do poprzedniej wagi po zakończeniu diety nie jest związany z brakiem siły woli jak większość z nas myśli, ale z mechanizmem fizjologicznym jaki ewolucja wbudowała w nasze organizmy , byśmy mogli przetrwać jako gatunek ludzki czasu chłodu i głodu. Nosi on nazwę mechanizm oszczędnościowego genotypu. Obrazowo mówiąc: jeśli mamy do czynienia z dwoma jednojajowymi bliźniakami a jeden z nich przeszedł dietę, to jeśli po jej zakończeniu zje tyle samo co brat bliźniak , który na diecie nie był, to ten pierwszy przytyje a ten drugi nie. Podczas chudnięcia organizm przestawia swój metabolizm tak, aby uzyskać z określonej ilości pokarmu więcej kalorii i w miarę możliwości zaczyna gromadzić zapasy. To trochę tak jakby zaczął myśleć: ,,skoro teraz brakuje jedzenia, to trzeba się przygotować na taką ewentualność w przyszłości i zgromadzić rezerwy…”
Każda osoba, która stosowała diety odchudzające, polegające na radykalnej zmianie składników żywieniowych a także ich racji, po powrocie do ,,normalnego odżywiania’ ’poczuje, że jego łaknienie jest większe a ta sama ilość pokarmu wywołuje większy wzrost otyłości. Te mechanizmy metaboliczne są tym wyraźniejsze, im częściej ktoś dietę stosował.
Co zatem zamiast diety odchudzającej?
Dobre, zdrowe nawyki żywieniowe pozwalają utrzymać nasz organizm w dobrej formie zarówno psychicznej jak i fizycznej. Raz wypracowany nawyk, ukształtowany w naszej psychice jako pożądany, pozostaje z nami do końca życia. Zatem kształtowanie dobrych nawyków żywieniowych to długi proces ale niewątpliwie wpływa na lepszą kondycje całego organizmu-tak fizyczną jak i psychiczną.
Anna Proch psycholog, psychodietetyk