Coraz więcej wypadków drogowych jest spowodowanych omdleniami! Z czego to wynika i jak sobie radzić.

Omdlenie, mylone często z zasłabnięciem, może być niegroźnym incydentem, ale również objawem poważnego schorzenia, które może doprowadzić do skrajnych i niebezpiecznych sytuacji, w tym groźnych wypadków samochodowych. Jak odróżnić u siebie stan chorobowy (omdlenie) od zasłabnięcia nie wymagającego leczenia, zanim będzie za późno? Przeczytajcie poniżej.

Omdlenie z medycznego punktu widzenia to przemijająca, krótkotrwała i całkowita utrata przytomności, spowodowana spadkiem ukrwienia mózgu - także przemijającym. Może mieć różne przyczyny. Dzielimy je na urazowe, związane na przykład z urazem głowy i nieurazowe (omdlenia i inne jednostki, takie jak: padaczka, drgawki padaczkowe, tzw. omdlenia rzekome czyli psychogenne, związane z zaburzeniami psychologicznymi czy rzadkie jednostki chorobowe, związane z zaburzeniem ukrwienia mózgu wskutek innych przyczyn). Najczęściej związane są z przemijającym niedokrwieniem mózgu.

Bardzo ważne jest znalezienie ich przyczyny - zwłaszcza, jeśli omdlenia nawracają, ponieważ mogą być jedynie niegroźną przypadłością (tak jak omdlenia odruchowe), ale także symptomem poważnej choroby serca, zagrażającej zdrowiu i życiu. Wyróżniamy omdlenia: odruchowe, kardiogenne oraz hipotensję ortostatyczną – do spadku ciśnienia krwi dochodzi po nagłej pionizacji. Najczęściej występują omdlenia odruchowe i kardiogenne, związane z różnymi zaburzeniami rytmu serca (arytmią) – zwraca uwagę dr Szymon Budrejko. z Kliniki Kardiologii i Elektroterapii Serca Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, ekspert Sekcji Rytmu Serca Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego.

Zanim lekarz postawi diagnozę kluczowy jest wywiad. Pacjent powinien przygotować się na liczne pytania o okoliczności zdarzenia - lekarz podczas wywiadu chce ustalić powagę sytuacji – czy jest to incydentalna przypadłość, czy poważny problem zdrowotny. Istotne stają się np. odstępy czasu w zdarzeniach, sposób pracy (między innymi długotrwałe przebywanie w pozycji stojącej po gwałtownej pionizacji, bądź granie na instrumentach dętych), genetyczne uwarunkowania, czy podatność na występowanie omdleń w sprzyjających okolicznościach, takich jak albo na skutek bodźców takich jak: ból, zapach, naprężeniem określonych mięśni (na przykład po oddaniu moczu), dmuchanie, może dochodzić do omdleń odruchowych, nie związanych z zagrożeniem życia lub zdrowia.

Warto wiedzieć, jak się przed takimi omdleniami chronić i uniknąć ewentualnych urazów związanych z możliwym upadkiem, bądź wypadkiem oraz jak zachować się w razie zbliżającej się utraty przytomności. W przypadku omdleń nie jest konieczne przenoszenie pacjenta „na powietrze”, a w większości przypadków wystarczy pozostawienie poszkodowanego przez chwilę w pozycji leżącej i uniesienie jego nóg do góry. Jeśli to nie pomoże, a pacjent w czasie kilku chwil nie odzyskuje przytomności, może to oznaczać nagłe zatrzymanie krążenia. Wtedy konieczne jest wezwanie pogotowia ratunkowego i niezwłoczne rozpoczęcie akcji reanimacyjnej – wyjaśnia dr Szymon Budrejko.

Niektóre rodzaje omdleń mogą być objawem poważnego schorzenia. W takim przypadku leczenie będzie zależało od zdiagnozowanej choroby podstawowej, a nie objaw. Są to np. omdlenia kardiogenne, związane bezpośrednio z chorobą serca lub arytmią, którą trzeba leczyć i dzięki skutecznej terapii wyeliminujemy lub znacząco zredukujemy utratę przytomności. Podejrzewając omdlenia kardiogenne lekarz zapyta pacjenta, czy przed utratą przytomności odczuwał bardzo szybką albo bardzo wolną akcję serca, ból w klatce piersiowej, duszność. Aby upewnić się co do przyczyny omdleń lekarz zaleci badania: laboratoryjne badania krwi oraz EKG a u wybranych pacjentów także ECHO serca. W razie potrzeby zostanie zalecona dalsza specjalistyczna diagnostyka.

Lekarze mogą zalecić pacjentowi określone zalecenia dla życia codziennego lub podjąć kompleksową terapię, zależną od podstaw. W szczególnych przypadkach pacjentowi może zostać wszczepiony stymulator serca, którego zdaniem jest zapobieganie niebezpiecznym zwolnieniom akcji serca i zaburzeniom krążenia krwi. U chorych, u których przyczyną omdleń jest arytmia, można rozważyć wykonanie zabiegu ablacji. Jeśli natomiast przyczyną jest wada zastawkowa, może być konieczne specjalistyczne leczenie w tym zakresie, aż do leczenia operacyjnego u wybranych pacjentów. Niektóre choroby prowadzące do omdleń mogą być również przyczyną zagrożenia życia, dlatego objawu tego nie można bagatelizować przed rozpoznaniem jego podłoża. Nie ma rozwiązań optymalnych i odpowiednich zawsze i dla każdego – zaznacza dr Szymon Budrejko i wyjaśnia: – Kluczem do skutecznego leczenia nawracających omdleń jest postawienie właściwej diagnozy. Leczenie dobrane do przyczyny schorzenia w znakomitej większości przypadków pomoże skutecznie wyeliminować lub znacząco zredukować liczbę napadów. Musimy pamiętać, że zawsze nadrzędnym celem leczenia pacjentów z omdleniami jest wyeliminowanie przyczyn zaburzonej pracy serca, a tym samym zapewnienie sprawnego krążenia krwi w obrębie całego organizmu (w tym mózgu), co niejako „przy okazji” zapobiega omdleniom.

Dlatego w każdym przypadku warto zasięgnąć opinii lekarza.