Dziurawe mleczaki przedszkolaków

Z badań przeprowadzonych w przedszkolach wynika, że większość dzieci ma ubytki w zębach. Wiek przedszkolny cechuje wyjątkowa dynamika pojawiania się i rozwoju próchnicy, co oznacza, że dzieci powinny mieć często kontrolowane zęby, by wychwycić pierwsze objawy niszczenia szkliwa.

Niepokojące jest, iż u dzieci, które mają ubytki, rzadko kiedy podejmowane jest leczenie zębów. Z analiz wynika, że wśród 5-latków jedynie 9% dzieci ma leczone zęby; nieco lepiej jest u 6-latków – 10% więcej. Szczególnie złe wyniki odnotowano dla zębów mlecznych – próchnica w pierwszym garniturze uzębienia jest leczona sporadycznie.

Niestety wśród rodziców, nadal panuje pogląd, że zębów mlecznych nie warto leczyć. Jest to twierdzenie mylne, i krzywdzące zwłaszcza dla zdrowia dziecka.

Mleczaki są szczególnie narażone na działanie bakterii próchnicotwórczych. Czynnikami sprzyjającymi jest słabsza mineralizacja tkanek zęba oraz duża liczba bruzd i szczelin na powierzchni żującej zębów trzonowych. Każde nawet najmniejsze ognisko próchnicy powinno być jak najszybciej leczone. Brak prawidłowej diety, higieny oraz fachowej pomocy stomatologa w konsekwencji prowadzi do powstania próchnicy w bardzo wczesnym okresie dzieciństwa. Nie leczona próchnica jest przyczyną zapalenia miazgi, zgorzeli miazg i może prowadzić do zapalenia tkanek otaczających ząb. Następstwem tego może być uszkodzenie zawiązków zębów stałych oraz jakże często przedwczesna utrata zębów mlecznych, która niekorzystnie wpływa na prawidłowy rozwój narządu żucia.

„Szczotko,szczotko hej szczoteczko...”

Zachowanie higieny jamy ustnej dzieci to najlepsza, wczesna profilaktyka antypróchniczna i przeciwzapalna. Wnętrze buzi malca trzeba codziennie oczyszczać – najlepiej po każdym posiłku. Usuwa się wówczas bakterie i resztki jedzenia, delikatnie masuje dziąsła i odświeża oddech.

Kiedy dziecko nie ma jeszcze zębów – wnętrze ust przemywa się watą albo gazą zwilżoną przegotowaną wodą lub naparem z rumianku, owiniętą wokół palca opiekuna. Delikatnymi ruchami wymiatającymi oczyszcza się wały dziąsłowe, język, wewnętrzną część policzków i podniebienie. Nie wolno zapomnieć o spodniej stronie języka.

Kiedy dziecko ma już pierwsze zęby mleczne – wnętrze ust przemywamy po każdym posiłku jak wyżej, a mleczaki czyści się delikatną szczoteczką, zwilżoną wodą albo naparem z rumianku. Kiedy brzdąc nauczy się wypluwać, można wprowadzić pastę do zębów przeznaczoną dla małych dzieci. Półtoraroczne dziecko powinno zacząć naukę samodzielnego posługiwania się szczoteczką.

Zwracajcie uwagę na skład pasty do zębów, której używacie. Stosujcie takie o łagodnym zapachu i smaku. Pasta dla małych dzieci powinna być delikatna w użyciu, czyli zawierać łagodnie czyszczący żel krzemionkowy, o niskim współczynniku ścieralności szkliwa (na opakowaniu zapisane jako RDA = ok. 25) oraz wysoką zawartość ksylitolu, hamującego rozwój bakterii. Nie powinny się w niej jednak znajdować: mentol, fluor oraz barwniki i substancje konserwujące.

Gdy dziecko ma 1–2 latka powoli można wprowadzać pastę do zębów dla dzieci, z niższym stężeniem fluoru. Początkowo jej ilość powinna być minimalna – wielkości najmniejszego paznokcia dziecka. Rodzic powinien wetrzeć ją we włosie, a po myciu jej resztki zatrzeć z zębów wilgotnym gazikiem. Szczotkowanie musi odbywać się pod nadzorem rodzica. Powinien on nie tylko dbać o bezpieczeństwo dziecka, ale także uczyć je prawidłowego szczotkowania.

Starszemu dziecku koniecznie trzeba kupić pastę z fluorem. Szczotkowanie zębów należy przeprowadzać minimum dwa razy dziennie (po śniadaniu i ostatnim posiłku), przez około 3 minuty. Ideałem jednak byłoby mycie zębów po każdym posiłku. Szczoteczki należy wymieniać, co 2-3 miesiące.

Gdy ma powyżej 5 lat dziecko może zacząć samodzielnie (bez nadzoru rodzica) myć zęby. Dziecko powinno zacząć czyścić język i policzki. Dziecko powinno już mieć świadomość tego, jak ważne jest mycie i dbanie o zęby. Szczotkowanie powinno traktować jako obowiązek, którego nie wolno zaniedbywać. Dziecko może również zacząć stosować płyny do płukania jamy ustnej przeznaczone dla dzieci oraz nić dentystyczną.

Oprócz tradycyjnej szczoteczki polecane są również elektryczne. Należy jednak podkreślić, że u dzieci i młodzieży ze złą higieną jamy ustnej, które niedbale wykonują zabiegi higieniczne nie należy spodziewać się dużych efektów po ich zastosowaniu. Najpierw dzieci powinny dobrze opanować szczotkowanie metodami ręcznymi.

Guma tak, cukierki nie...

Prawidłowa dieta, to ważny element profilaktyki, na który składają się: odpowiedni poziom składników odżywczych, mineralnych i witamin, oraz racjonalne dawkowanie węglowodanów (cukrów) i odpowiednia konsystencja pożywienia.

Największy wpływ na rozwój próchnicy ma nie tyle ilość, ale częstość i postać, w jakiej są spożywane pokarmy zawierające cukier. Od konsystencji pokarmu zależy jak długo utrzymuje się on na zębach. Najbardziej lepkie (kleiste słodycze, chipsy, ciastka, chrupki, słodkie pieczywo) zalegają najdłużej.

Rozwojowi próchnicy sprzyja też spożywanie słodkich przekąsek między głównymi posiłkami (tzw. pojadanie). Bakterie występujące w płytce nazębnej przekształcają cukier zawarty w pokarmach w kwasy, które z kolei doprowadzają do odwapnienia szkliwa. Proces ten trwa ok. 30 minut. Szkody te są minimalizowane poprzez działanie obronne śliny. Jeżeli często spożywamy posiłki (stale pojadamy) to dochodzi do trwałego uszkodzenia szkliwa- (rozwoju próchnicy) poprzez stałe działanie kwasów na ząb. Najbardziej polecanymi przekąskami są sery (zwłaszcza żółte) oraz surowe jarzyny. Słodkie pokarmy, napoje, owoce i soki owocowe (one również zawierają cukier, a dodatkowo też kwasy mogące uszkodzić szkliwo) powinno podawać się w czasie głównych posiłków.

Ważne jest też, aby przyjmowane pokarmy miały twardą konsystencje, gdyż gryzienie powoduje wzrost wydzielania śliny oraz przyczynia się do prawidłowego rozwoju kości i mięśni twarzy. Ma to istotne znaczenie w profilaktyce wad zgryzu.

Wskazane jest również żucie gumy bezcukrowej (zawierającej słodzik) po posiłkach. Działa ona pobudzająco na wydzielanie śliny. Trzeba jednak ja stosować rozsądnie (maksimum 3-4 razy dziennie przez około 5-10 min.).

http://www.gordent.pl/warszawa/profilaktyka/gordent/24_0
http://www.portaldentystyczny.pl/dziecko/higiena/art3.html#s
http://www.mrmed.pl/profilaktykaprochnicy
http://www.tik-tak.pl/a.155.d.30.Pierwsze_mycie_zebow.html