Ograniczenie szkodliwych tłuszczów trans w diecie niezbędne dla zdrowia
środa, 27 marca 2019 05:39
Najważniejsze instytucje zajmujące się określaniem zaleceń żywieniowych na świecie rekomendują ograniczenie spożycia tłuszczów trans do minimum. Firma Unilever, jako pierwszy na świecie producent, już w połowie lat 90. ubiegłego wieku wyeliminowała ze swoich produktów częściowo utwardzone/częściowo uwodornione oleje, będące źródłem izomerów trans.
Tłuszcze trans – dlaczego są szkodliwe?
Kwasy tłuszczowe typu trans to szczególny rodzaj nienasyconych kwasów tłuszczowych. Powstają przemysłowo, w procesie częściowego utwardzania płynnych olejów roślinnych. Mogą też występować naturalnie w produktach pochodzenia zwierzęcego (w mięsie, maśle, mleku krowim, owczym czy kozim). Ich nadmierne spożycie może wpłynąć na rozwój wielu chorób, w tym sercowo-naczyniowych.
Wszystkie najważniejsze instytucje zajmujące się określaniem zaleceń związanych z żywieniem i zdrowiem publicznym na świecie, jak Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) czy Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA), a także polski - Instytut Żywności i Żywienia (IŻŻ), zgodnie zalecają zmniejszenie spożycia tłuszczów trans w diecie.
Czytajmy etykiety!
Zgodnie z polskim i europejskim prawem, producenci żywności nie mogą umieszczać na opakowaniach produktów informacji nt. zawartości tłuszczów trans. Aby upewnić się, czy w składzie danego produktu znajdują się tłuszcze trans, powinniśmy bardzo dokładnie czytać jego etykietę i zwrócić uwagę na informację o zawartości „częściowo uwodornionych/częściowo utwardzonych olejów roślinnych”. To właśnie taki olej jest źródłem kwasów tłuszczowych typu trans. Oleje całkowicie utwardzone (w odróżnieniu od tych częściowo utwardzonych), nie posiadają wiązań podwójnych w cząsteczkach kwasów tłuszczowych i dlatego nie dostarczają kwasów tłuszczowych typu trans.
Częściowo utwardzone oleje roślinne są wykorzystywane w recepturach wielu produktów spożywczych - daniach typu fast food czy słodyczach (batonach lub ciastkach produkowanych na bazie częściowo utwardzonych olejów).
Wysokiej jakości margaryny produkowane są bez użycia częściowo uwodornionych olejów roślinnych, dlatego nie zawierają tłuszczów trans. Stanowią natomiast cenne źródło nienasyconych kwasów tłuszczowych, w tym niezbędnych kwasów Omega-3 i Omega-6, których organizm nie jest w stanie samodzielnie wyprodukować, dlatego musimy je uzupełniać wraz z pożywieniem.
Produkty Unilever bez tłuszczów trans
Zgodnie z podjętym w zobowiązaniem, w ofercie firmy Unilever znajdują się m. in. margaryny i tłuszcze przeznaczone do smarowania, smażenia i pieczenia bez częściowo uwodornionych olejów roślinnych. Dzięki temu wszystkie z nich są praktycznie pozbawione (mniej niż 1%) tłuszczów trans. Wyeliminowane zostały one z ich składów już w latach 90.
Firma Unilever jest także inicjatorem programu edukacyjnego „Zdrowe tłuszcze”, realizowanego pod patronatem merytorycznym Ogólnopolskiego Centrum Dietetyki Instytutu Żywności i Żywienia. Celem programu jest popularyzacja wiedzy na temat zdrowego żywienia i roli tłuszczów w zbilansowanej diecie.
wypracowanie zdrowych nawyków żywieniowych
wzmocnienie motywacji
zmianę niesprzyjających przekonań i zachowań
wzmacnianie poczucia własnej wartości
regulację emocji , dzięki którym możliwa jest eliminacja nadmiernego jedzenia
Mechanizm oszczędnościowego genotypu czyli dlaczego diety są nieskuteczne?
Po utracie upragnionych kilogramów będących skutkiem stosowania diety przynajmniej 90% osób powróci do swojej normalnej wagi, a często nawet ją przekroczy. Dzieje się tak dlatego, że zastosowanie diety wyzwala w naszym organizmie niestrudzone, genetycznie uwarunkowane mechanizmy przystosowania się do głodu, które posiadamy w spadku od ewolucji.
Powrót do poprzedniej wagi po zakończeniu diety nie jest związany z brakiem siły woli jak większość z nas myśli, ale z mechanizmem fizjologicznym jaki ewolucja wbudowała w nasze organizmy , byśmy mogli przetrwać jako gatunek ludzki czasu chłodu i głodu. Nosi on nazwę mechanizm oszczędnościowego genotypu. Obrazowo mówiąc: jeśli mamy do czynienia z dwoma jednojajowymi bliźniakami a jeden z nich przeszedł dietę, to jeśli po jej zakończeniu zje tyle samo co brat bliźniak , który na diecie nie był, to ten pierwszy przytyje a ten drugi nie. Podczas chudnięcia organizm przestawia swój metabolizm tak, aby uzyskać z określonej ilości pokarmu więcej kalorii i w miarę możliwości zaczyna gromadzić zapasy. To trochę tak jakby zaczął myśleć: ,,skoro teraz brakuje jedzenia, to trzeba się przygotować na taką ewentualność w przyszłości i zgromadzić rezerwy…”
Każda osoba, która stosowała diety odchudzające, polegające na radykalnej zmianie składników żywieniowych a także ich racji, po powrocie do ,,normalnego odżywiania’ ’poczuje, że jego łaknienie jest większe a ta sama ilość pokarmu wywołuje większy wzrost otyłości. Te mechanizmy metaboliczne są tym wyraźniejsze, im częściej ktoś dietę stosował.
Co zatem zamiast diety odchudzającej?
Dobre, zdrowe nawyki żywieniowe pozwalają utrzymać nasz organizm w dobrej formie zarówno psychicznej jak i fizycznej. Raz wypracowany nawyk, ukształtowany w naszej psychice jako pożądany, pozostaje z nami do końca życia. Zatem kształtowanie dobrych nawyków żywieniowych to długi proces ale niewątpliwie wpływa na lepszą kondycje całego organizmu-tak fizyczną jak i psychiczną.
Anna Proch psycholog, psychodietetyk
