Moja przyjaciółka już niedługo zostanie szczęśliwą mamą. Bardzo dba o swój jadłospis – może dlatego, że jest farmaceutką…

Współczesne kobiety często odżywiają się nieregularnie i stosują różne diety. To sprawia, że nie dostarczają swojemu organizmowi wszystkich niezbędnych witamin i minerałów. Wytężona praca i przyjmowanie doustnej antykoncepcji mogą prowadzić do niedoborów witamin z grupy B, magnezu i kwasu foliowego.

Sposób odżywiania się kobiety w ciąży i karmiącej jest szczególnie ważne – to niezwykle istotny czynnik warunkującym prawidłowy rozwój płodu oraz stan zdrowia matki. Racjonalna dieta powinna dostarczać odpowiednią ilość energii, a także zawierać niezbędne składniki – białka, tłuszcze, węglowodany, składniki mineralne i witaminy, w prawidłowych ilościach i proporcjach.

Dobowe zapotrzebowanie energetyczne kobiety ciężarnej powinno wynosić od 2200 do 2500 kcal na dobę, a w połogu 3000 kcal na dobę. O błędach dietetycznych kobiet ciężarnych mówimy nie tylko wtedy, gdy codzienny jadłospis nie pokrywa w pełni zwiększonego zapotrzebowania na poszczególne składniki odżywcze, lecz także gdy zawiera nadmierną ilość kalorii. Dlatego też kobieta w ciąży powinna ograniczyć ilości słodyczy, unikać obfitych posiłków, natomiast spożywać większą ilość warzyw, owoców i błonnika.

Zaleca się przyjmowanie produktów, które są źródłem węglowodanów złożonych (kasze, pieczywo razowe, makarony, ryż, warzywa), tłuszczu zawierającego głównie wielonienasycone kwasy tłuszczowe – kwas linolowy i linolenowy (oleje: sojowy, kukurydziany, słonecznikowy, oliwę z oliwek, ryby morskie, orzechy), białek – głównie pochodzenia zwierzęcego (mięso i jego przetwory, jaja, ryby i produkty mleczne). Każdego dnia organizm kobiety w ciąży potrzebuje 30 gramów błonnika. Źródłem błonnika są zboża pełnoziarniste, otręby pszenne, płatki owsiane, ryż brązowy, warzywa i owoce. Jeśli występuje nadciśnienie tętnicze zaleca się ograniczenie soli kuchennej. Ciężarna powinna wypijać dziennie minimum 2 litry płynów, w tym około 1 litr mleka, które jest doskonałym źródłem wapnia (jak i przetwory mleczne, brokuły, kapusta włoska, warzywa strączkowe, orzechy i ziarna zbóż).

Prawidłowe spożycie żelaza w diecie ciężarnej jest niezwykle ważne w celu profilaktyki niedokrwistości. Doskonałym źródłem tego pierwiastka jest mięso wołowe, wątroba wieprzowa, żółtko jaja, płatki owsiane, fasola oraz szpinak.

Szczególnie ważną rolę u kobiety ciężarnej spełnia kwas foliowy. Jego prawidłowe stężenie zmniejsza ryzyko powstawania wad cewy nerwowej u płodu. W profilaktyce wad cewy nerwowej od 1998 r. zaleca się w pierwszych 12 tyg. ciąży suplementację kwasem foliowym w dawce 0,4 mg do 1,0mg/dobę. Niedobór jodu w organizmie matki może prowadzić do powstania zaburzeń pracy tarczycy oraz uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego dziecka. Kobiety z rodzin obciążonych występowaniem wad cewy nerwowej powinny przyjmować 4mg na dobę, natomiast kobiety pobierające leki przeciwpadaczkowe powinny otrzymywać 1 mg kwasu foliowego na dobę.

Odpowiednia zawartość wielonienasyconych kwasów tłuszczowych w diecie wpływa na prawidłowy rozwój siatkówki oka, wchodząc w skład fotoreceptorów oraz komórek nerwowych, wpływa też na percepcję wrażeń wzrokowych i ich zamianę na impulsy nerwowe.

Dotychczasowe badania i doniesienia naukowe wskazują, że jednym z najważniejszych składników diety w okresie ciąży i laktacji jest DHA (kwas dokozaheksaenowy) z grupy kwasów Omega-3. Zapewnienie prawidłowej zawartości w diecie i dostępności DHA dla organizmu podczas ciąży może wpłynąć na czas trwania ciąży, masę płodu, jego rozwój psychomotoryczny, ostrość widzenia oraz obniżenie ryzyka wystąpienia depresji poporodowej. Gromadzenie DHA w obrębie OUN jest najwyższe po 20 tygodniu ciąży i kontynuowane aż do 4 roku życia dziecka. Dla zapewnienia prawidłowych zasobów DHA w organizmie matki i zapewnienie prawidłowej dystrybucji do płodu, kobiety w ciąży powinny w przypadku niskiego spożycia ryb i innych źródeł DHA, przyjmować 500mg DHA dziennie już od pierwszego miesiąca ciąży.

Mimo, iż zapotrzebowanie na określone składniki żywieniowe wyraźnie wzrasta w okresie ciąży, potrzeba rutynowego podawania preparatów wielowitaminowych nie jest jasna. Zlecenie suplementacji powinno być uzależnione od stanu odżywienia. Kobiety ciężarne i karmiące posiadające niedobory żywieniowe powinny uzupełniać je suplementami.

Suplementacja witaminowo-mineralna powinna podlegać indywidualizacji i zmianom w zależności od nawyków żywieniowych i przynależności do grup ryzyka.

W aptece można znaleźć szeroką gamę preparatów wielowitaminowych, uzupełniających  dietę ciężarnych w żelazo, jod, kwas foliowy, cynk, wapń, magnez, mangan i molibden, a także w kwasy omega-3. Przykładami tych preparatów są:

Preparaty witaminowo-mineralne:

• Falvit M tabl. (Witaminy dla kobiet w ciąży i karmiących piersią.)
• Femibion Clasic tabl. (Witaminy dla kobiet w ciąży i karmiących piersią.)
• Femibion Natal 1 (Zestaw witamin uzupełniający dietę kobiety w okresie od planowania ciąży do końca 12. tygodnia ciąży).
• Femibion Natal 2 (Zestaw witamin uzupełniający dietę kobiety w okresie od 13 tygodnia ciąży i w okresie laktacji zawierający kwasy omega-3).
• Linocomplex Folicum NNKT 60 kaps. (Złożony preparat stanowiący unikalne połączenie zimnotłoczonego oleju lnianego, będącego bogatym źródłem NNKT oraz kwasu foliowego).
• Pharmaton Matruelle 30 kaps. (Witaminy dla kobiet w ciąży i karmiących piersią.)
• Prenatal Classic 90 tabl. (Witaminy dla kobiet w ciąży i karmiących piersią.)
• Prenatal Complex 30 kaps. (Witaminy i składniki mineralne dla kobiet w ciąży i matek karmiących. Zawiera imbir, żurawinę i olejek miętowy)
• Vibovit mama 30 tabl. (Produkt stosuje się w celu uzupełnienia diety w witaminy i składniki mineralne w okresie ciąży i w okresie karmienia piersią.)

Preparaty żelaza i kwasu foliowego:

• Folik 0,4mg (kwas foliowy)
• PregnaMed Kwas foliowy 0,4mg 60 tabl. (Preparat do postępowania dietetycznego w celu zmniejszenia ryzyka wystąpienia wad cewy nerwowej płodu).
• PregnaMed Żelazo 30mg 30 kaps. (Preparat do postępowania dietetycznego w celu zapewnienia prawidłowej podaży żelaza niezbędnej dla kobiety w ciąży i karmiącej oraz w stanach niedoboru żelaza i anemii).
• Hemofer F prolonagatum 30tabl. (Preparat uzupełniający dietę w żelazo).
• Tardyferon Fol tabl.30szt. ( Preparta uzupełniający niedobory żelaza  i kwasu foliowego w diecie).