Każdego roku, przemęczeni szarością i nostalgią zimowych dni, z niecierpliwością oczekujemy na pierwsze promienie słońca i wiosenny podmuch wiatru. Nasze ciała i dusze wypełniają się wówczas olbrzymim zastrzykiem energii, który wprowadza nas w stan euforii, świetnego samopoczucia oraz dobrego humoru. Piękna słoneczna pogoda za oknem sprzyja miłosnym podrywom serc i stanom zakochania. Okazuje się jednak, że nie tylko drugi człowiek może stać się przedmiotem naszego wiosennego zauroczenia. Sprawa dotyczy szczególnie pań, które co roku zakochują się w pięknej, brązowej opaleniźnie. Wysokie temperatury powietrza sprawiają, że kobiety zrzucają zbędne kalorie oraz myślą o odpowiednim dla siebie kolorze skóry.

Dlaczego? – „bo dziewczyny lubią brąz”!  – nic dodać, nic ująć…

Sposoby na piękną opaleniznę

Aby uzyskać wymarzoną pigmentację skóry, należy poddać się działaniom promieni słonecznych. Najlepszy rezultat uzyskamy dzięki naturalnemu promieniowaniu, oczywiście w granicach zdrowego rozsądku, pamiętając o bezpiecznym kremie z filtrem, dostosowanym do rodzaju naszej cery. Popularne stało się ostatnio korzystanie ze sztucznego promieniowania UV w solarium. Stosowane są również tzw. bronzery, stopniowo nadające skórze delikatny koloryt, imitując naturalną opaleniznę, lub samoopalacze. Przyciemnienie skóry w samoopalaczach następuje na skutek reakcji chemicznej pomiędzy dihydroksyacetonem (głównym składnikiem) a aminokwasami występującymi w warstwie rogowej naskórka.

Powyższe sposoby uzyskania wymarzonej opalenizny pochodzą z zewnątrz. Czy istnieje sposób na poprawienie kolorytu skóry pochodzący z wnętrza naszego organizmu? Dzięki β-karotenowi jest to możliwe.

β-karoten – co to takiego?

β-karoten należy do grupy organicznych związków chemicznych, w cząsteczkach których występują wieloatomowe układy sprzężonych wiązań podwójnych. Wyróżnia się kilka rodzajów karotenów, ściśle zależnych od ich struktury chemicznej. β-karoten jest najbardziej znanym, o najistotniejszych właściwościach, żółtym barwnikiem roślinnym. Jest głównym prekursorem witaminy A, która spełnia wiele bardzo ważnych funkcji biologicznych, m.in. utrzymuje prawidłowy stan skóry, włosów i paznokci, przyspiesza regenerację naskórka, poprzez działanie antyoksydacyjne spowalnia procesy starzenia się skóry. Ten pomarańczowożółty barwnik występuje w wielu warzywach i owocach. Głównym źródłem β-karotenu jest przede wszystkim marchew, ilościowo zawierająca najwięcej β-karotenu spośród wszystkich warzyw i owoców. Ważnymi naturalnymi źródłami β-karotenu dla człowieka są również:
- żółte i pomarańczowe warzywa: dynia, pomidory, papryka
- żółte i pomarańczowe owoce: melon, morele, brzoskwinie, nektarynki, mango
- zielone warzywa liściaste: szpinak, brokuły, sałata, kapusta włoska.
Zabarwienie karotenoidów w zielonych warzywach liściastych maskowane jest przez inny barwnik roślinny – zielony chlorofil. Dlatego też pomimo braku żółtego zabarwienia, warzywa te również zawierają dużą ilość tego barwnika.
Odpowiednia dieta bogata w β-karoten chroni przed niedoborami witaminy A, które mogą powodować poważne powikłania dla naszego zdrowia (pogorszenie wzroku, ślepota po zmierzchu, choroby skóry). Nadaje również charakterystyczną i niepowtarzalną pigmentację skóry. β-karoten gromadzony jest w warstwie rogowej naskórka, gdzie pochłania promieniowanie słoneczne, dzięki czemu wykazuje działanie ochronne.

Alternatywa suplementacji β-karotenu w postaci innej niż pokarmy roślinne

W aptekach możemy otrzymać wiele suplementów diety zawierających β-karoten. Są to zarówno preparaty proste jak i złożone, zawierające dodatkowo witaminę C, E, likopen i selen, – tzw. antyoksydanty chroniące komórki skóry przed działaniem wolnych rodników, a także witaminę B6, kwas foliowy, niacynę (witaminę PP), biotynę oraz cynk – odgrywające bardzo ważną rolę w biochemicznych procesach metabolizmu skóry. Najczęstsze dawkowanie preparatów zawierających β-karoten to 1 – 2 kapsułki (tabletki) dziennie w trakcie posiłku. Należy jednak pamiętać, że deklarowana zawartość β-karotenu u poszczególnych producentów jest różna. W związku z czym pamiętajmy, aby przed pierwszym zastosowaniem dokładnie zapoznać się z ulotką bądź skonsultować się z farmaceutą.

Czy można przedawkować preparaty z β-karotenem?

β-karoten jest bezpieczna odmianą karotenu. Dwie części β-karotenu to równoważność jednej części witaminy A. Organizm przetwarza tylko taką jego ilość, jaką potrzebuje. Nadmiar β-karotenu nie jest wchłaniany i usuwany jest z organizmu. Dlatego też spożywając niezliczone ilości warzyw i owoców bogatych w β-karoten, nie ma możliwości przedawkowania witaminy A, której nadmiar może być równie niebezpieczny dla zdrowia jak jej niedobór. Teoretycznie odnosi się to również do suplementów diety. Nie ma realnego zagrożenia przedawkowania preparatów zawierających β-karoten, aczkolwiek nie zapominajmy, że często mamy do czynienia z preparatami złożonymi, zawierającymi w swoim składzie inne witaminy i składniki mineralne, dlatego też zawsze należy postępować racjonalnie, dawkować suplementy i leki zgodnie z zaleceniem.

Emilia Juszkiewicz, magister farmacji