Osteoporoza nazywana „cichym złodziejem kości”, to choroba charakteryzująca się niską masą kostną, prowadząca do złamań kości bez urazu lub po niewielkim urazie. Jej przebieg początkowo jest niezauważalny. Objawy występują późno i są to najczęściej złamania nadgarstków, kręgosłupa lub szyjki kości udowej. Złamania osteoporotyczne kości prowadzą do znacznego ograniczenia sprawności fizycznej, a przez to do ograniczenia zwykłej aktywności w życiu codziennym.

Im człowiek jest starszy tym ryzyko wystąpienia choroby jest większe. Osoby powyżej 60 roku życia są najbardziej narażoną grupą wiekową. Osteoporoza występuje częściej u kobiet, niż u mężczyzn, ma to związek z wcześniejszym wystąpieniem menopauzy, niż andropauzy u mężczyzn.

Bardzo ważna jest wczesna diagnostyka a najczęstszym badaniem diagnozującym osteoporozę jest pomiar gęstości kości, służy do tego densytometria kości. Określenie gęstości mineralnej kości przy użyciu densytometrii zaleca się u wszystkich kobiet powyżej 60 roku życia (niezależnie od czynników ryzyka) oraz u młodszych kobiet po menopauzie, obciążonych co najmniej jednym czynnikiem ryzyka.

Najważniejsze czynniki ryzyka osteoporozy i złamań:

• Przebyte złamanie.
• Występowanie osteoporozy w rodzinie, np. złamania kręgów, kości przedramienia lub udowej.
• Drobna budowa ciała.
• Nietolerancja mleka, mała podaż wapnia i witaminy D.
• U kobiet menopauza przed 50 rokiem życia
• Niedobory hormonów płciowych - estrogenów u kobiet, androgenów u mężczyzn
• Leczenie kortykoidami, np. enkortonem.
• Niska gęstość minerałów kości w wykonanej kiedykolwiek densytometrii (konieczna jest profilaktyka i okresowa kontrola densytometryczna).

Badanie densytometryczne jest bezbolesne i nieszkodliwe dla zdrowia. Do badania nie trzeba się przygotowywać, pacjent nie musi się rozbierać. Badany leży na specjalnym stole, czujniki  densytometru przesuwają się nad ocenianym fragmentem kośćca, a na ekranie monitora pojawia się obraz kości, których gęstość jest mierzona. Badanie trwa kilka minut. Wynik jest drukowany zaraz po zakończeniu badania.

Densytometria pozwala bardzo wcześnie bo wyprzedzeniem od 5 do 20 lat) stwierdzić zwiększone ryzyko złamań kręgów i kości udowej. Określenie stopnia zmniejszenia zawartości składników mineralnych w kości ma ogromne znaczenie nie tylko we wczesnej diagnostyce osteoporozy, ale również osteopenii, czyli prawdopodobnego zagrożenia osteoporozą. Wykrycie tego zagrożenia z wyprzedzeniem 10-15-letnim ma kapitalne znaczenie w podjęciu intensywnej profilaktyki.

Osteoporoza zwiększa ryzyko przedwczesnej śmierci, szczególnie po złamaniu kości udowej.

Densytometr jest aparatem drogim a eksploatacja jest kosztowna, dlatego dość rzadko posiadanym przez uspołecznione placówki służby zdrowia. ZOZ-y ograniczają badania, na które i tak trzeba czekać w długiej kolejce. Densytometria jest natomiast łatwo dostępna w lecznicach prywatnych, choć niektóre z nich posiadają tylko aparaturę do badania przedramienia, co nie daje pełnej diagnozy. Wyczerpujące badanie nowoczesną aparaturą kosztuje ok. 80 złotych.

Densytometria umożliwia rozpoznanie zaniku kostnego, osteoporozy i ustalenie ryzyka złamań, wczesne zapobieganie i leczenie oraz kontrolę skuteczności terapii. Złamanie osteoporotyczne kości oznacza ból, często inwalidztwo i może stanowić zagrożenia życia.

Warto podjąć trud aby zapobiec złamaniom kości – wspólny wysiłek pacjentów i lekarzy będzie procentował w przyszłości.

ZBADAJ SWÓJ KOŚCIEC - NIE DAJ SIĘ ZŁAMAĆ – PRZEBADAJ SIĘ – ZGŁOŚ SIĘ NA  DENSYTOMETRIĘ

Dr n. med. Andrzej Sawicki

Naczelny Konsultant w Centrum Medycznym Synexus

www.przebadajsie.pl