Z okazji XXX Jubileuszowego Zjazdu Polskiego Towarzystwa Neonatologicznego, w dniu 19 października odbył się briefing prasowy, w którym uczestniczyli prof. dr hab. n. med. Maria Katarzyna Borszewska-Kornacka – Prezes Polskiego Towarzystwa Neonatologicznego, przewodnicząca Komitetu Naukowego Sympozjum, prof. dr hab. n. med. Ewa Helwich – Krajowy Konsultant ds. Neonatologii i prof. dr hab. n. med. Janusz Gadzinowski z Akademii Medycznej w Poznaniu.

Problemy oddziałów neonatologicznych

Co roku w Polsce rodzi się ok. 28000 wcześniaków. Według definicji WHO „wcześniak” to dziecko urodzone między 22. a 37. tygodniem ciąży.

Prof. Ewa Helwich podkreśliła, że najważniejszym zadaniem neonatologów jest nie tylko utrzymanie przy życiu dzieci przedwcześnie urodzonych, ale zorganizowanie takiej opieki medycznej, która pozwoli im normalnie się rozwijać, wyrównać różnice między rówieśnikami urodzonymi o czasie, a w przyszłości stać się pełnosprawnymi obywatelami.

Prof. Kornacka z zadowoleniem poinformowała, że od kilku lat odsetek przedwczesnych porodów się nie zwiększa. Nie zmienia to jednak faktu, że problem wcześniactwa jest niedoceniany. Nie mówią o tym parlamentarzyści, nie myśli o tym NFZ, ani Ministerstwo Zdrowia.

Najlepszym na to dowodem jest los zaakceptowanego planu zakupu aparatury do intensywnej terapii noworodka, który z powodu zmian personalnych w MZ, znów trafił do szuflady i nie wiadomo, kiedy będzie realizowany. W najgorszej sytuacji są szpitale wysokospecjalistyczne, którym o wiele trudniej niż placówkom podległym Marszałkom województw, zdobyć pieniądze na zakup i wymianę aparatury specjalistycznej.

Według prof. Helwich najwierniejszym sponsorem placówek neonatologicznych jest Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy, która co roku przekazuje im niezbędny sprzęt medyczny. Brak stałego finansowania utrudnia codzienną pracę oddziałów neonatologicznych.

Opieka nad wcześniakami

Zgodnie z definicją wcześniakiem jest zarówno dziecko z masą ciała 2400, jak i 500 g. Wszystkie są wcześniakami, ale potrzebują innej pomocy. Te z masą ciała poniżej 1000 g są największym wyzwaniem dla personelu medycznego. To one wymagają najwięcej opieki i troski. Bez specjalistycznego sprzętu ich szanse na przeżycie są bardzo małe.

Prof. Kornacka podkreśliła, że w Polsce jest poważny problem z dostępem do profilaktyki zakażeń układu oddechowego, wywołanych wirusem RS, szczególnie niebezpiecznym dla wcześniaków. Na 28 tys. wcześniaków, zaledwie 600 z nich  otrzymuje przeciwciała monoklonalne, kryteria włączenia do terapii są kuriozalne.

Prof. Gadzinowski zaznaczył, że problem wcześniactwa należy rozpatrywać nie tylko przez pryzmat wydłużenia urlopów macierzyńskich czy korzystnych kredytów mieszkaniowych dla młodych małżeństw, ale przede wszystkim, poprzez kondycję zdrowotną młodych kobiet. Tymczasem z tym ostatnim jest bardzo źle. O zagrożeniu wcześniactwem nie rozmawia się z kobietami, które np.  nadmiernie się odchudzają. O wiele poważniejszym problemem medycznym, który może zadecydować o przedwczesnym urodzeniu dziecka, jest zaniedbywanie infekcji dróg moczowych, problemów z nadciśnieniem czy cukrzycą. Wypowiedź prof. Gadzinowskiego uzupełniła prof. Kornacka, dodając, że 30% ciężarnych przyznaje się do palenia papierosów.

Mleko to lek

Niezwykle ważnym zagadnieniem, co podkreślili specjaliści, jest problem żywienia wcześniaków. W ich przypadku mleko matki trzeba traktować jak lek.  W Polsce od niedawna dopiero istnieją banki mleka, z których mogą korzystać także oddziały neonatologiczne. Warto dodać, że pozyskany do banków pokarm jest bardzo drogi, co także obciąża budżet szpitala.

Prof. Kornacka dodała, że oprócz prawidłowego żywienia dzieci, niezwykle ważne jest dbanie o prawidłowy rozwój fizyczny i psychiczny. Dlatego w jej oddziale obok lekarzy, pracują też logopedzi, psycholodzy, i fizjoterapeuci. Wcześniaki przebywają w oddziale przez wiele miesięcy. Kompleksowa opieka wielu specjalistów, prowadzi do tego, że większość dzieci opuszczając szpital nie rożni się pod względem rozwoju od dzieci urodzonych w terminie.

Prof. Gadzinowski powiedział, że w swoim oddziale stara się stworzyć warunki najbardziej zbliżone do tych panujących w łonie mamy. Jest więc cicho, szaro, ciemno, co sprzyja lepszemu rozwojowi dziecka. W trosce o komfort mam, poszukuje się też sponsorów na zakup  wygodnych foteli do kangurowania.

Koalicja dla wcześniaków - zdrowy start

Polskie Towarzystwo Neonatologiczne, Krajowy Konsultant ds. Neonatologii, Krajowy Fundusz na Rzecz Dzieci, Fundacja WHC oraz Fundacja Zero-Pięć postawiły sobie za cel stworzenie programu kompleksowej opieki nad dziećmi urodzonymi przedwcześnie, który zapewni im zdrowy start w dorosłe życie.

Cele Koalicji dla wcześniaka:

- Stworzenie programu kompleksowej opieki nad dziećmi urodzonymi przedwcześnie, pozwalającego na zwiększenie dostępności do nowoczesnej, wielospecjalistycznej opieki zaraz po narodzinach oraz po wyjściu ze szpitala.

- Uświadomienie społeczeństwu, że problemy dzieci przedwcześnie urodzonych są ważne i możliwe do rozwiązania.

- Podjęcie działań edukacyjnych dedykowanych rodzicom, w zakresie prawidłowej stymulacji rozwoju i rehabilitacji dzieci.

- Zapobieganie rozwojowi zakażeń, w tym przede wszystkim układu oddechowego.

Podczas Zjazdu lekarze neonatolodzy wpisywali się do Księgi Poparcia Koalicji dla wcześniaka, by dać wyraz solidarności w walce o zdrowy start najmniejszych z najmłodszych.