Indie to kraj różnorodny pod względem klimatycznym, kulturowym, etnicznym, językowym. W historię tego wyjątkowego subkontynentu wpisane są losy ludów z odmiennych obszarów, które wywarły wpływ na wiele aspektów życia w tym nietuzinkowym kraju, m. in. na kuchnię.

Kuchnia indyjska złożona jest głównie z dań wegetariańskich, ale błędnym byłoby stwierdzenie, że nie ma w niej także posiłków przyrządzanych z drobiu, jagnięciny, wołowiny lub ryb. Na północy Indii, gdzie przebywałam w gościnie u mojego serdecznego przyjaciela, bardzo wyraźne są wpływy kultury muzułmańskiej. Na terytorium tym panowali onegdaj Wielcy Mogołowie, którzy pozostawili po sobie przepiękne budowle z bogato zdobionymi brylantami i złotem kopułami, z marmuru lub czerwonego piaskowca jak słynny Taj Mahal, czy też Czerwony Fort w Starym Delhi.

Obecność Islamu uwidacznia się szczególnie w kuchni tego regionu, w której odzwierciedla się jego wyjątkowa ideologia. Muzułmanie spożywają dania z wołowiny, natomiast kategorycznie nie mogą jeść wieprzowiny podczas gdy wyznawcy Hinduizmu odwrotnie - mogą spożywać wieprzowinę, ale nie wołowinę! Zwierzęta w Indiach otoczone są czcią, nie można ich zabijać, ani zadawać bólu wedle zasady ahimsy, a krowa w Indiach jest absolutną świętością. Nikt nie wykorzystuje w Indiach bydła dla uboju, a jedynie jako siłę pociągową, „ dostawcę” pysznego, zdrowego mleka, z którego wyrabiane są przeróżne mleczne przetwory. Krowie odchody natomiast wykorzystywane są na opał.

Na południu Indii jest więcej wegetarian. Tam jada się posiłki bezmięsne, ostro przyprawione, podawane na liściach bambusa. W Indiach jest zwyczaj spożywania posiłków prawą ręką, gdyż lewa uznawana jest za nieczystą. Placki przyrządzane na różne sposoby typu dosa, puri, cha patii, służą jako widelce, którymi nakłada się kolorowe, bogate w przyprawy sosy. W indyjskiej kuchni stosuje się kolendrę, chilii, paprykę, imbir, curry, kminek, kardanom itp. Potrawy smaży się na specjalnie sklarowanym maśle, tzw. ghee. Przyrządzanie posiłków to dla Indusa swego rodzaju sztuka, jak malarstwo, rzeźbiarstwo, jak obrzęd sakralny, do którego trzeba się przygotowywać w skupieniu, powadze, nieśpiesznie. Jedzenie jest również ważnym elementem dnia, jako dar boski. Pamiętam jak ojciec mojego serdecznego przyjaciela wydzierał sobie kawałki chlebka indyjskiego z wielką gracją i entuzjazmem nakładając na nie kolorowe od przypraw sosy z miseczek poustawianych dookoła ryżu. Spożywał posiłek z zamkniętymi oczami i uniesioną z rozkoszy głową.

Ponad połowa mieszkańców Indii to wegetarianie, którzy argumentują swój styl życia podając właśnie względy religijne i moralne, ale z pewnością jest to tańszy i zdrowszy tryb życia. Wegetarianie ogólnie, nie tylko w Indiach, są szczupli, rzadziej zapadają na nowotwory, nie borykają się z nadciśnieniem krwi, z cukrzycą, chorobami serca. Spożywają dużo owoców, przypraw mających właściwości antyrakowe, warzyw dostarczających beta karoten i witaminę C, jogurtów, mleka jako źródło protein i białka, jaj, roślin strączkowych, orzechów, zboża, ryżu itp.

Według badań naukowców i doniesień lekarskich, dieta wegetariańska przynosi wiele korzyści, ale musi być odpowiednio dobrana do organizmu. Minusem mogą być niedobory witaminy D, wapnia, brak żelaza, kwasu foliowego, witaminy B12. Generalnie jednak dieta wegetariańska wpływa pozytywnie na nasz organizm. Według moich obserwacji także Polacy spożywają mniej tłuszczu, a więcej owoców, warzyw i dań z ryb, ale ta dieta wciąż jest daleka od ideału. Coraz większym problemem jest stres i brak ruchu, ale miejmy nadzieję, że to się zmieni na lepsze, że bardziej będziemy się zastanawiać nad naszym zdrowym odżywianiem, aktywnym trybem życia, nad kontrolowaniem swoich emocji i ograniczaniu złych nawyków drażniących nasze zdrowia.

Nie musimy się stawać wegetarianinami, ale możemy zbliżyć nasze style odżywiania w kierunku wegetariańskim i pamiętać o tym, aby jak najrzadziej jadać w samotności. Zachęcam również do smakowania kuchni świata, aby odkryć nowe doznania, poznawać inne aromaty, zapachy. W Indiach samo spożywanie posiłku rękami było wspaniałym, niezapomnianym przeżyciem – do zwykłej czynności jaką jest jedzenie został uruchomiony kolejny zmysł – dotyku – i to uczyniło jedzenie niezwykłym.

Tekst: Magdalena Wróblewska

Indyjskie placki chapatii