Według najnowszych danych na jaskrę choruje dzisiaj około 70 milionów ludzi na świecie. W Polsce liczbę chorych szacuje się na około 200 tysięcy. Zagrożonych rozwojem glaukoma, czyli jaskrą, jest około 600 tys. osób. Jaskra jest bardzo groźną chorobą oczu, która w skrajnych przypadkach może doprowadzić do całkowitej utraty wzroku. Choroba prowadzi do postępującego i nieodwracalnego uszkodzenia nerwu wzrokowego i komórek zwojowych siatkówki. Główną przyczyną jej powstania jest zwiększone ciśnienie wewnątrz gałki ocznej. Z roku na rok wzrasta zapadalność na jaskrę. Najbardziej narażoną grupę stanowią osoby po 40 roku życia oraz takie, u których jaskra pojawiła się u najbliższych krewnych.

Czynnikami ryzyka wpływającymi na rozwój glaukoma są: choroby cywilizacyjne - cukrzyca i nadciśnienie tętnicze, migrena, bóle głowy, wady wzroku, szczególnie krótkowzroczność oraz choroby gałki ocznej, m.in. retinopatia cukrzycowa będąca następstwem nieleczonej prawidłowo cukrzycy. Wczesne rozpoznanie jaskry jest wyjątkowo trudne, ponieważ często choroba ta rozwija się bez lub prawie bezobjawowo. Często pierwsze niepokojące objawy stopniowej utraty pola widzenia pojawiają się dopiero wówczas, gdy zmiany w nerwie wzrokowym są już w zaawansowanym stadium. Chorzy mogą odczuwać ból w oku i nad okiem, mogą wystąpić u nich nudności i wymioty, ale przede wszystkim stwierdzają pogarszającą się ostrość widzenia. Tylko wczesne wykrycie choroby i wdrożenie odpowiedniego leczenie może zatrzymać proces, który w naturalnym rozwoju prowadzi do nieodwracalnej utraty wzroku. Mając na uwadze czynniki ryzyka sprzyjające rozwojowi jaskry, należy poddać się badaniom u lekarza specjalisty. Dotyczy to szczególnie osób po 40 roku życia.

Leczenie

Celem leczenia jaskry jest takie obniżenie ciśnienia śródgałkowego, przy którym nie dochodzi do dalszej progresji zmian chorobowych. Cel ten można osiągnąć przez stosowanie specjalistycznych kropli do oczu, których substancje czynne zmniejszają produkcję cieczy wodnistej lub zwiększają jej odpływ. Jeśli mimo stosowania dwóch różnych leków przeciwjaskrowych ciśnienie śródgałkowe jest podwyższone i choroba postępuje, należy pomyśleć o wykonaniu zabiegu laserowego lub poddaniu się operacji.

Profilaktyka

Jednym z najważniejszych elementów profilaktyki jest głęboka świadomość niebezpieczeństwa zachorowania na jaskrę, szczególnie osób z podwyższonej grupy ryzyka. Należy pamiętać o regularnych wizytach u okulisty i poddawaniu się badaniom diagnostycznym – pomiarowi ciśnienia śródgałkowego, oceny wyglądu tarczy nerwu wzrokowego, oceny ubytków pola widzenia oraz oceny szerokości kąta przesączania. Ważne jest zachowanie odpowiedniej proporcji pomiędzy pracą przy komputerze a odpoczynkiem od ekranu. Intensywne, długotrwałe wpatrywanie się w monitor jest wyjątkowo niekorzystne dla naszych oczu. Należy zadbać o prawidłowe oświetlenie miejsc, w których czytamy, pracujemy, po prostu przebywamy. Podczas słonecznych dni powinniśmy chronić oczy i nosić okulary przeciwsłoneczne z filtrami UVA i UVB, zakupione u optyka. Regularne, długotrwałe stosowanie suplementów diety, zawierających w swoim składzie wysoką zawartość luteiny, zeaksantyny, kwasów omega-3 i witaminy A poprawia jakość widzenia, ukrwienie siatkówki oraz wpływa na prawidłowe funkcjonowanie fotoreceptorów siatkówki oka.

Pamiętajmy, że jaskra może doprowadzić do nieodwracalnej ślepoty. Zauważywszy pierwsze niepokojące objawy, nie bagatelizujmy ich i zgłośmy się do lekarza specjalisty na badania kontrolne. Wczesne wykrycie choroby spowoduje natychmiastowe wdrożenie odpowiedniego leczenia i zahamowanie dalszego jej postępu.

Emilia Juszkiewicz

magister farmacji