Niemal każdy z nas znalazł się kiedyś w sytuacji pacjenta, czy to podczas pobytu w szpitalu, badań przeprowadzanych na terenie przychodni, czy w gabinetach lekarskich. Stan pogorszenia naszego zdrowia, wiążący się z koniecznością hospitalizacji stawia nas w sytuacji niepewnej, mało komfortowej. Od tej chwili stajemy się pacjentem, powinniśmy zatem również myśleć w kategoriach pacjenta, a co za tym idzie mieć świadomość tego, że stoi za nami prawo. Możliwość egzekwowania swoich praw zwiększa nasze poczucie bezpieczeństwa podczas pobytu w szpitalu, pozwala nam na świadome uczestniczenie w procesie leczenia.

Pacjent ma prawo do informacji o swoim stanie zdrowia. Prawo to dotyczy również pacjentów małoletnich, którzy ukończyli 16 lat. Informacja ta powinna zawierać: rozpoznanie, proponowane oraz możliwe metody diagnostyczne i lecznicze, dające się przewidzieć następstwa ich zastosowania albo zaniechania, wynikach leczenia oraz rokowanie. Osoby wykonujące zawód medyczny zobowiązane są również do zachowania w tajemnicy informacji związanych z pacjentem. Lekarz może odstąpić od tego przepisu w sytuacji, kiedy zachowanie tajemnicy może stanowić niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia pacjenta lub innych osób. Niedopuszczalnym jest więc udzielanie informacji na temat pacjenta czy komentowanie jego stanu zdrowia przez personel medyczny w obecności osób trzecich na korytarzu szpitalnym czy podczas obchodów lekarskich.

Szpital czy przychodnia zdrowia mają obowiązek należycie zabezpieczyć przechowywanie dokumentacji medycznej, która powinna znajdować się poza zasięgiem osób trzecich. Jako pacjenci mamy prawo do wglądu w naszą dokumentację medyczną. Możemy poprosić o sporządzenie jej kopii, zarówno w formie papierowej, jak również na płycie CD lub innym nośniku informacji.

Każdy pacjent bez względu na wiek, stan zdrowia czy świadomości ma prawo do poszanowania jego intymności i godności podczas wykonywania świadczeń zdrowotnych. Przy wszelkiego rodzaju czynnościach medycznych, badaniach, rutynowych zabiegach może być obecna bliska osoba. Personel szpitala może odmówić obecności bliskiej osoby podczas wykonywania świadczeń zdrowotnych, w przypadku prawdopodobieństwa zagrożenia epidemiologicznego lub za względu na bezpieczeństwo zdrowotne pacjenta np. podczas zabiegów operacyjnych. Odmowa ta powinna być odnotowana w dokumentacji medycznej.

Zdarza się, że w szpitalach i klinikach medycznych podczas badań czy zabiegów pojawiają się studenci. Pacjent powinien zostać uprzedzony o ich obecności i wyrazić na nią zgodę. W przypadku dziecka przebywającego w szpitalu zgodę wyraża rodzic lub osoba towarzysząca dziecku.

Pacjent, który nie zgadza się z opinią, orzeczeniem wydanym przez lekarza ma prawo do sprzeciwu. Za pośrednictwem Rzecznika Praw Pacjenta sprzeciw wnosi się do Komisji Lekarskiej działającej bezpośrednio przy Rzeczniku Praw Pacjenta. Sprzeciw wnosi się w terminie 30 dni od dnia wydania przez lekarza orzekającego opinii lub orzeczenia o stanie zdrowia pacjenta.

Każdy pacjent, mały i duży objęty jest prawem do poszanowania życia prywatnego
i rodzinnego. Podczas pobytu w szpitalu pacjent ma prawo do kontaktu osobistego, telefonicznego lub korespondencyjnego z innymi osobami. Pacjent ma też prawo do odmowy takiego kontaktu.

Na zakończenie warto zapamiętać, że każdy pacjent ma prawo …

1/ podczas pobytu w szpitalu poprosić o opinię innego lekarza;

2/ poprosić o zwołanie konsylium lekarskiego;

3/ pisemnie zgodzić się lub odmówić zgody na wszelkiego rodzaju czynności medyczne czy zabiegi operacyjne;

4/ do informacji o swoim stanie zdrowia, przekazanej przez lekarza w przystępny sposób;

5/ do wglądu w swoją dokumentację medyczną bez podawania powodu;

6/ do obecności bliskiej osoby podczas wykonywanych czynności medycznych;

7/ do sprzeciwu wobec opinii/orzeczenia lekarskiego;

8/ do stałej dodatkowej opieki pielęgnacyjnej.

W przypadku jakichkolwiek pytań, wątpliwości, dla wszystkich zainteresowanych Rzecznik Praw Pacjenta uruchomił bezpłatną, ogólnopolską infolinię pod nr 800 190 590 czynną od poniedziałku do piątku w godzinach 9:00 – 21:00. Ponadto istnieje możliwość osobistej wizyty u Rzecznika Praw Pacjenta. Wszelkie dodatkowe informacje dostępne są na oficjalnej stronie www.bpp.gov.pl.

Kamila Gapska

Profesjonalne Centrum Terapeutyczne FIZJODAR