W obecnych czasach, zajmowanie się problematyką dotyczącą osób w podeszłym wieku, wydaje się być jak najbardziej zasadne, gdyż jak ukazują wskaźniki dotyczące starości-  wszystkie kraje Unii Europejskiej (w tym także Polska), stają przed faktem starzenia się populacji.

Rozwój cywilizacji sprawił, że człowiek żyje o połowę dłużej, niż na początku XX wieku i według prognoz, tendencja taka utrzymywać się będzie co najmniej kilka dziesięcioleci. Już w 2010 roku światowa populacja ludzi w wieku 60 lat i więcej osiągnęła liczebność 1 miliarda (tj. ok. 1/6 ogółu ludności). Przewidywania demograficzne GUS do roku 2030 zakładają, że przyrost naturalny w Polsce będzie ujemny, a liczba ludności obniży się do 35,7 mln osób. W tym samym czasie zbiorowość ludzi w wieku 65 lat i więcej powiększy się o 3,61 mln i osiągnie 8,5mln.

Przyśpieszone starzenie się społeczeństwa stawia przed organizatorami ochrony zdrowia i opieki zdrowotnej wiele wyzwań w zakresie edukacji, prewencji i leczenia populacji geriatrycznej. W naszej cywilizacji problemy ludzi starszych nabrały dużego znaczenia zdrowotnego, ekonomicznego i prawnego. W aspekcie stale rosnącego zainteresowanie wpływem różnych czynników na proces starzenia się, nieunikniony był rozwój nowej nauki jaką jest gerontologia. Dotyczy ona starości i wszystkich związanych z nią zjawisk i problemów na wielu różnych płaszczyznach, istotnych zarówno dla lekarza, socjologa badającego społeczne problemy starości ludzkiej, czy psychologa, który poznaje związki zjawisk starzenia i zmian psychicznych. Gerontologia to nauka interdyscyplinarna – w przeciwieństwie do geriatrii, która zajmuje się chorobami ludzi starzejących się i starych.

Funkcjonowanie organizmu człowieka starszego

Starzenie się to proces naturalny, którego nie można cofnąć, zatrzymać czy odwrócić. I choć każdy człowiek przechodzi przez ten proces w sposób indywidualny, to powszechne jest to, że osoby w wieku podeszłym nierzadko muszą borykać się z problemami wpływającymi na ich funkcjonowanie, samodzielność i samopielęgnowanie. Na upośledzenie funkcjonowania człowieka składają się wielkie zespoły geriatryczne, do których zalicza się: choroby układu krążenia, nowotwory, cukrzyca, zaburzenia równowagi, upośledzenie lokomocji, upadki, zespoły otępienne, depresję, bezsenność, nietrzymanie moczu i stolca, zaparcia, upośledzenie wzroku i słuchu, kurcze nocne mięśni kończyn dolnych, odleżyny. Wymienione choroby i objawy zazwyczaj współistnieją ze sobą i występują przewlekle, co znacznie utrudnia leczenie. W późniejszym okresie choroby i dolegliwości często prowadzą do inwalidztwa, czy niepełnosprawności i powodują, że osoba starsza staje się zależna od innych ludzi.

Badania pokazują, iż Polacy po 65. roku życia najczęściej chorują na nadciśnienie tętnicze (71 proc.), przewlekłe choroby nerek (39,7 proc.), depresję (34,5 proc.), demencję (22,7 proc.) oraz cukrzycę (22,4 proc.). Oprócz tego 50 proc. z nich cierpi z powodu niedowidzenia, 30 proc. ma niedosłuch, 33,9 proc. jest niezdolnych do wykonywania złożonych czynności życia codziennego, a 23 proc. narażonych jest na upadki.

Niepełnosprawność ludzi po 80 roku życia utrudnia im codzienne życie - 40 proc. osób w tym wieku nie jest w stanie przenieść cięższej torby nawet na niewielką odległość, co czwarta nie jest  w stanie wejść lub zejść po schodach nawet na wysokość jednego piętra, a co piąta nie może przejść samodzielnie 500 metrów.

Opieka zdrowotna nad seniorami

Pogłębiający się proces starzenia się demograficznego stanowi poważny problem dla sektora opieki zdrowotnej w Polsce. Osoby starsze istotnie częściej zgłaszają zapotrzebowanie i korzystają z usług opiekuńczych, zabiegów pielęgniarskich, porad lekarskich, czy zabiegów rehabilitacji.

Poprawa funkcjonowania systemu w zakresie opieki nad seniorami stała się zatem jednym z priorytetów Ministerstwa Zdrowia.  Podstawowe cele to: upowszechnienie i poprawa dostępności opieki zdrowotnej oraz jej jakości poprzez zastosowanie standardów fachowej wiedzy gerontologicznej i geriatrycznej, a także finansowanie świadczeń zdrowotnych i infrastruktury opieki zdrowotnej dla osób w podeszłym wieku adekwatne do ich potrzeb.

Jednym z efektów prac na rzecz poprawy opieki geriatrycznej jest procedura medyczna Całościowa ocena geriatryczna (COG), która została wprowadzona do opieki szpitalnej 1 stycznia 2012 r.

Stała się ona fundamentalną zasadą postępowania w geriatrii i stanowi interdyscyplinarny proces wielowymiarowej i standaryzowanej oceny poziomu funkcji życiowych, który niezbędny jest do planowania leczenia i opieki. Wykazano, że stosowanie tego typu oceny: zwiększa precyzję diagnozy, prowadzi do poprawy sprawności fizycznej i umysłowej pacjentów, zmniejsza umieralność pacjentów, liczbę przyjmowanych leków oraz liczbę zbytecznych świadczeń (głównie liczbę hospitalizacji i przyjęć do stacjonarnych placówek opiekuńczych), jak również koszty opieki zdrowotnej.

W XXI wieku starość przestała być kojarzona z chorobą czy niedołęstwem, gdyż coraz więcej osób starszych nadal cieszy się dobrym zdrowiem i sprawnością. Ta ostania faza życia może trwać dłużej lub krócej, ale zawsze należy postarać się, by godnie i szczęśliwie została przeżyta.