W oparciu o wyniki badań epidemiologicznych przeprowadzonych w kilku krajach europejskich szacuje się, że w Polsce migotanie przedsionków dotyka ok. 600 tys. osób, a nie jak przypuszczano wcześniej - 400 tys.

O tym czym jest arytmia serca, związanych z nią zagrożeniach i profilaktyce informują eksperci z Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego.

Ilu w Polsce mamy pacjentów z migotaniem przedsionków?

Prof. dr hab. n. med. Maria Trusz-Gluza: W oparciu o wyniki badań epidemiologicznych przeprowadzonych w kilku krajach europejskich (Wielka Brytania, Niemcy, Szwecja, Włochy) szacuje się, że w Polsce migotanie przedsionków dotyka ok. 600 tys. osób, a nie jak przypuszczano wcześniej - 400 tys.

Jakie grupy są najbardziej narażone na wystąpienie migotania przedsionków i dlaczego?

Prof. dr hab. n. med. Maria Trusz-Gluza: Najważniejszymi czynnikami ryzyka wystąpienia migotania przedsionków są: starszy wiek, płeć męska, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, choroba wieńcowa, wada zastawkowa, niewydolność serca i  nadczynność tarczycy. Migotanie przedsionków stwierdza się ze zwiększoną częstością także u osób  otyłych, z bezdechem sennym, przewlekłą obturacyjną chorobą płuc, przewlekłą chorobą nerek, nadużywających alkohol, uprawiających sporty wytrzymałościowe.  Wszystkie te sytuacje powodują przeciążenie i przebudowę przedsionków serca, głównie lewego przedsionka, co stwarza warunki do wystąpienia arytmii. Migotanie przedsionków częstsze jest też u osób z niższym dochodem, gorzej wykształconych oraz żyjących w zanieczyszczonym środowisku.

Czy arytmia serca zawsze prowadzi do udaru mózgu?

Prof. dr hab. n. med. Anetta Undas: W większości arytmii nie obserwuje się zwiększonego ryzyka udaru np. w częstoskurczach nadkomorowych. Natomiast w przypadku migotania przedsionków ryzyko to mocno wzrasta - nawet do 20% chorych z tą arytmią może doznać udaru niedokrwiennego mózgu. Duże prawdopodobieństwo udaru występuje także u tych chorych, u których nawet tylko okresowo pojawiają się napady migotania przedsionków.

Do jakich powikłań, oprócz udaru mózgu, może prowadzić nieleczone migotanie przedsionków?

Prof. dr hab. n. med. Maria Trusz-Gluza: Migotanie przedsionków, poza udarem niedokrwiennym mózgu, niesie ze sobą również inne poważne następstwa, takie jak zwiększone ryzyko zawału serca, niewydolności serca, zaburzeń poznawczych oraz zgonu, także nagłego. To z kolei zwiększa liczbę hospitalizacji i podnosi koszty leczenia.

Jak możemy zminimalizować ryzyko wystąpienie udaru mózgu u pacjenta, u którego lekarz stwierdził migotanie przedsionków?

Prof. dr hab. n. med. Anetta Undas: Najskuteczniejszą obecnie metodą zapobiegania udarowi mózgu w migotaniu przedsionków jest regularne stosowanie doustnego leku przeciwkrzepliwego. W tym przypadku stosowanie takich leków jak Acard czy Polocard cechuje się znikomą skutecznością.

Wiemy, że ryzyko wystąpienia migotania przedsionków rośnie z wiekiem, a w naszym społeczeństwie mamy coraz więcej osób starszych. Czy istnieją jakieś skuteczne sposoby profilaktyki w tym zakresie?

Prof. dr hab. n. med. Piotr Hoffman: Niezaprzeczalnym jest fakt, że migotanie przedsionków częściej występuje u ludzi w starszym wieku i dotyka ono 5-10% tej populacji. Arytmia ta jest traktowana jako przejaw starzenia się serca, a do jej rozwoju prowadzi też szereg chorób takich jak: choroba wieńcowa, niewydolność serca, nadciśnienie tętnicze, także choroby płuc. Dodatkowo rozwojowi arytmii sprzyja otyłość oraz nadmierne spożywanie alkoholu. Arytmia ta może być też objawem nadczynności tarczycy. Biorąc pod uwagę wymienione przyczyny, ryzyko wystąpienia migotania przedsionków możemy zredukować poprzez m. in. skuteczne leczenie nadciśnienia tętniczego,  przestrzeganie ogólnych zasad profilaktyki chorób sercowo-naczyniowych dotyczących diety, aktywności fizycznej, niepalenia tytoniu i ograniczonego spożywania alkoholu. Jedynym czynnikiem, na który nie mamy wpływu jest wiek i związane z nim ryzyko wstąpienia migotania przedsionków.

Czy, jeśli tak to w jaki sposób, pacjent samodzielnie może wykryć zaburzenie rytmu serca?

Prof. dr hab. n. med. Zbigniew Kalarus: Pacjent nie jest w stanie samodzielnie wykryć arytmii serca. Może to zrobić tylko lekarz poprzez badanie EKG lub Holtera. Niepokojącym sygnałem jest niemiarowa akcja serca lub niemiarowe tętno, dlatego każdy powinien nauczyć się badać tętno, a jeśli coś go zaniepokoi udać się do lekarza. Profilaktyka arytmii serca to klucz do zapobiegania udarom mózgu. Arytmia bardzo często przebiega bezobjawowo szczególnie u osób w podeszłym wieku. Nierozpoznaną arytmię ma wiele osób, dlatego ważne jest, żeby ludzie o niej jak najwięcej wiedzieli. Ta wiedza jest bardzo istotna, bo w niektórych przypadkach może zapobiec  udarom mózgu.

PTK uruchomiło niedawno kolejny portal edukacyjnym ArytmiaGroziUdarem.pl. Jaki jest cel tego portalu?

Prof. dr hab. n. med. Zbigniew Kalarus: Celem portalu jest pogłębienie wiedzy w społeczeństwie na temat migotania przedsionków oraz związanego z tym ryzyka. Dzięki umieszczanym na platformie www.ArytmiaGroziUdarem.pl materiałom pacjenci oraz ich bliscy mogą dowiedzieć się np. jakie są objawy arytmii serca, jak prawidłowo mierzyć  tętno, czy też co należy robić w przypadku zdiagnozowania migotania przedsionków.

Jaka jest rola portali dla pacjentów uruchamianych przez PTK?

Prof. dr hab. n. med. Piotr Hoffman: W dzisiejszych czasach ludzie coraz częściej poszukują w internecie odpowiedzi na nurtujące ich pytania także te, dotyczące zdrowia. Ma to swoje oczywiste zalety, szczególnie wobec trudności związanych z dostępem do lekarzy oraz coraz krótszym czasem, jaki może on poświęcić pacjentowi. Jednak głównym problemem jest wiarygodność zamieszczanych w internecie materiałów, szczególnie, jeśli źródło wiedzy nie do końca pozostaje sprawdzone. Dlatego wierzymy, że portal opatrzony logo PTK zachęci pacjentów do korzystania z jego zasobów i zawierzenia podanym tam informacjom, które opracowane zostały przez grupę ekspertów zajmujących się kardiologią kliniczną.
Nasze portale edukacyjne przygotowywane z myślą o najczęstszych problemach sercowo-naczyniowych, pisane są jasnym i przystępnym dla pacjentów językiem, ale z dochowaniem staranności merytorycznej.

Istnieje wiele zagadnień kardiologicznych, których właściwe przedstawienie może pomóc ludziom zatroszczyć się o własne zdrowie czy też wyjaśnić szereg pytań związanych z daną chorobą. Wolą PTK jest rozwój tej formy komunikowania się ze środowiskiem pacjentów oraz ich rodzin, dlatego planujemy uruchamianie kolejnych portali tematycznych. Traktujemy je jako istotne uzupełnienie klasycznych form pomocy chorym. Mamy nadzieję, że nasi czytelnicy również potwierdzą przydatność tego narzędzia, bo ich opinia jest dla nas niezwykle ważna.