Stopniowe, ale konsekwentne zmiany nawyków żywieniowych zwiększają szanse na sukces postanowień noworocznych
Styczeń to miesiąc, w którym wyznaczamy sobie noworoczne postanowienia i zaczynamy je spełniać. Większość z nich ma związek z byciem w dobrej formie czy na diecie. Dobre nawyki żywieniowe to więcej niż połowa sukcesu, jeśli naszym celem jest zmiana sposobu odżywiania na zdrowszy. Zwłaszcza, gdy ma ona dotyczyć całej rodziny.
Zmiany w sposobie odżywiania często rozpoczynamy od rezygnacji z ulubionych potraw, późnych posiłków, czy słodyczy. Jednak w ten sposób możemy negatywnie wpłynąć na nasze samopoczucie, a tym samym zmniejszyć swoje szanse na wytrwanie w noworocznym postanowieniu.
Prawidłowy sposób odżywiania opiera się na stałej liczbie posiłków, ich regularności i zróżnicowania. W przypadku dzieci i młodzieży szczególnie należy pamiętać, aby były pełnowartościowe i zbilansowane. Warto takie zdrowe podejście przekazywać najmłodszym, zaowocuje ono w przyszłości.
Anna Różyk, ekspert programu „Lubella inspiruje i edukuje” przekonuje, że aby wytrwać w noworocznym postanowieniu i razem ze wszystkimi domownikami zrobić krok w stronę zdrowszego trybu życia, należy zmienić sposób myślenia i stosować się do 3 ważnych zasad:
Zasada 1 – Na zmianę potrzebny jest czas i musi ona dotyczyć całej rodziny
Specjaliści przypominają, że gwałtownie wprowadzone w jadłospisie zmiany mogą przynieść jedynie krótkotrwałe efekty. Nagła zmiana diety i całkowita rezygnacja z ulubionych potraw może zniechęcić do nowych, dobrych nawyków. Należałoby więc zmieniać je stopniowo, ale konsekwentnie i najlepiej całą rodziną, aby i u najmłodszych zaprocentowały w przyszłości.
Zasada 2 – Regularne posiłki to podstawa
Regularność posiłków to podstawa w prawidłowo zbilansowanej diecie. Dzięki temu utrzymamy stały poziom glukozy we krwi, co zapobiegnie niekontrolowanym atakom głodu. Jeśli wszyscy domownicy się do tego dostosują, każdy zyska dobre samopoczucie i właściwy poziom energii. Pamiętajmy, że szczególnie rano organizm potrzebuje niezbędnej dawki kalorii i substancji odżywczych, zwłaszcza jeśli chodzi o dzieci i młodzież.
Zasada 3 – Zbilansowane posiłki w odpowiednich porcjach
Zmiana sposobu odżywiania powinna uwzględnić w diecie produkty zbożowych, które wpływają na właściwe wydzielanie hormonów odpowiedzialnych za sytość oraz niwelują chęć podjadania między posiłkami. Płatki zbożowe, makarony i kasze stanowić mogą porcję produktów zbożowych, których spożycie zalecane jest kilka razy dziennie.
Przykładową porcją tych produktów może być : 1 kromka chleba (50g), ½ dużej bułki lub 1 mała (50g), ½ szklanki gotowanej kaszy lub ryżu (30g suchego produktu), 2/3 szklanki gotowanego makaronu (30g suchego produktu) czy 1 szklanka płatków zbożowych np. kukurydzianych, żytnich (30g).
Odpowiednia ilość produktów zbożowych to prosta i skuteczna metoda na dostarczenie organizmowi właściwej wartości kalorycznej oraz utrzymanie prawidłowej masy ciała. Najważniejsze, by w każdym posiłku znalazła się jedna porcja pieczywa, płatków zbożowych, kaszy czy makaronu.
Nagłe wprowadzanie dużych zmian w codziennym odżywianiu, uleganie modom czy zupełne wykluczanie pewnych składników z jadłospisu nie są w stanie na dłuższą metę zapewnić skuteczności diety oraz dobrego samopoczucia. Podstawą powinna być trwała zmiana nawyków żywieniowych, co jest kwestią lat. Ważne, by dzieci polubiły i zapamiętały zasady zdrowego odżywiania.
***
Anna Różyk jest dyplomowanym dietetykiem, absolwentką Wydziału Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji SGGW w Warszawie. Doświadczenie zdobywała m.in. w Europejskim Centrum Leczenia Otyłości Dzieci i Dorosłych oraz w Klinice Gastroenterologii i Chorób Przemiany Materii na Warszawskim Szpitalu Uniwersytetu Medycznego. Od początku swojej kariery zawodowej zajmuje się tematyką żywienia dzieci, ceni sobie holistyczne spojrzenie na kwestię diety – począwszy od relacji w rodzinie, na aktywności fizycznej jej członków kończąc. Przeszkoliła dziesiątki pracowników kuchni przedszkolnych, przekazując im praktyczne wskazówki, jak gotować jednocześnie zdrowo i atrakcyjnie dla dzieci. Uwielbia – wspólnie z dziećmi – eksperymentować w kuchni.
***
„Lubella inspiruje i edukuje” to program edukacyjny o charakterze społecznym, który odbywa się już trzeci rok z rzędu, a kolejne edycje przyciągają coraz więcej uczniów i szkół z całej Polski. Celem programu jest edukacja młodzieży na temat roli produktów zbożowych
w codziennej diecie oraz uświadomienie uczniom szkół podstawowych i gimnazjów, jak ważną rolę odgrywają one w odżywianiu. Organizator programu, jako firma prowadząca działania w obszarze społecznej odpowiedzialności biznesu, pragnie poszerzać wiedzę dzieci i młodzieży w zakresie prawidłowego odżywiania oraz zachęcać do wykształcania właściwych, służących ich zbilansowanemu rozwojowi postaw – poprzez zachęcanie uczestników programu do spożywania produktów zbożowych i przygotowywania urozmaiconych potraw. Patronem Honorowym Programu są Stowarzyszenia Dietetyków, Krajowa Federacja Producentów Zbóż oraz Kuratoria Oświaty. Dodatkowe informacje na temat programu znajdują się na stronie internetowej: www.lubella.edu.pl.
wypracowanie zdrowych nawyków żywieniowych
wzmocnienie motywacji
zmianę niesprzyjających przekonań i zachowań
wzmacnianie poczucia własnej wartości
regulację emocji , dzięki którym możliwa jest eliminacja nadmiernego jedzenia
Mechanizm oszczędnościowego genotypu czyli dlaczego diety są nieskuteczne?
Po utracie upragnionych kilogramów będących skutkiem stosowania diety przynajmniej 90% osób powróci do swojej normalnej wagi, a często nawet ją przekroczy. Dzieje się tak dlatego, że zastosowanie diety wyzwala w naszym organizmie niestrudzone, genetycznie uwarunkowane mechanizmy przystosowania się do głodu, które posiadamy w spadku od ewolucji.
Powrót do poprzedniej wagi po zakończeniu diety nie jest związany z brakiem siły woli jak większość z nas myśli, ale z mechanizmem fizjologicznym jaki ewolucja wbudowała w nasze organizmy , byśmy mogli przetrwać jako gatunek ludzki czasu chłodu i głodu. Nosi on nazwę mechanizm oszczędnościowego genotypu. Obrazowo mówiąc: jeśli mamy do czynienia z dwoma jednojajowymi bliźniakami a jeden z nich przeszedł dietę, to jeśli po jej zakończeniu zje tyle samo co brat bliźniak , który na diecie nie był, to ten pierwszy przytyje a ten drugi nie. Podczas chudnięcia organizm przestawia swój metabolizm tak, aby uzyskać z określonej ilości pokarmu więcej kalorii i w miarę możliwości zaczyna gromadzić zapasy. To trochę tak jakby zaczął myśleć: ,,skoro teraz brakuje jedzenia, to trzeba się przygotować na taką ewentualność w przyszłości i zgromadzić rezerwy…”
Każda osoba, która stosowała diety odchudzające, polegające na radykalnej zmianie składników żywieniowych a także ich racji, po powrocie do ,,normalnego odżywiania’ ’poczuje, że jego łaknienie jest większe a ta sama ilość pokarmu wywołuje większy wzrost otyłości. Te mechanizmy metaboliczne są tym wyraźniejsze, im częściej ktoś dietę stosował.
Co zatem zamiast diety odchudzającej?
Dobre, zdrowe nawyki żywieniowe pozwalają utrzymać nasz organizm w dobrej formie zarówno psychicznej jak i fizycznej. Raz wypracowany nawyk, ukształtowany w naszej psychice jako pożądany, pozostaje z nami do końca życia. Zatem kształtowanie dobrych nawyków żywieniowych to długi proces ale niewątpliwie wpływa na lepszą kondycje całego organizmu-tak fizyczną jak i psychiczną.
Anna Proch psycholog, psychodietetyk