TERAPIA ZDROJOWA – naturalne zasoby lecznicze

Pobyt w miejscowościach uzdrowiskowych doskonale wpływa na poprawę stanu zdrowia. Terapia zdrojowa jest szczególnie wskazana w leczeniu chorób przewlekłych, korzystnie wpływa na procesy rehabilitacyjne po przebytych chorobach.

Terapia zdrojowa opiera się na bodźcowym oddziaływaniu na organizm. Do bodźców takich zaliczamy warunki klimatyczno-krajobrazowe oraz tzw. naturalne zasoby lecznicze stosowane w kuracji (wody lecznicze, gazy lecznicze, borowina). Na terenie naszego kraju występuje wiele źródeł wód o właściwościach leczniczych: solanki, wody siarczkowe, szczawy, wody radonowe.

Solanki dzielą się na zwykłe (zawierające sól kamienną) oraz solanki gorzkie. Powstają w wyniku ługowania złóż soli kamiennej lub skał osadowych pochodzenia morskiego.

Wody siarkowe (siarczkowo-siarkowodorowe) zawierają wolny siarkowodór, bądź rozpuszczony w wodzie wodorosiarczek. Proces ich powstawania zachodzi w głębi ziemi przez saturowanie siarkowodorem wód o małej mineralizacji, zwłaszcza o kwaśnym odczynie. Siarkowodór uwalnia się w wyniku wietrzenia i rozpuszczania gipsów i anhydrytów.

Szczawy powstają z wód podziemnych przez nasycenie dwutlenkiem węgla, w warunkach wysokiej temperatury i wysokiego ciśnienia, najczęściej w procesach wulkanicznych. Mogą powstawać także w sąsiedztwie złóż torfowych, gdzie w wyniku reakcji chemicznych uwalnia się CO2 w formie pęcherzyków. Zawierają wodorowęglany wapnia i sodu. Najczęściej spotykane to: szczawy wodorowo-węglanowo-sodowo-wapniowe i wodorowo–węglanowo–magnezowo–sodowo-żelaziste.

Wody radoczynne zawierają małe ilości pierwiastka promieniotwórczego – radonu. Niskie stężenia radonu wykazują działanie lecznicze. Wydziela on się ze skał i przenika do wód podziemnych.

W uzdrowiskach wykorzystywana jest również borowina - biologicznie czynny rodzaj torfu. Zawarte w borowinie substancje organiczne (kwasy humusowe, fulwonowe, węglowodany, garbniki, bituminy) oraz sole (żelazowe, wapniowe, glinkowe, krzemionka) nadają jej właściwości przeciwzapalne, ściągające, przeciwbólowe, bakteriobójcze.

Profil leczniczy poszczególnych miejscowości uzdrowiskowych wynika z zróżnicowanego położenia geograficznego, warunków klimatycznych, charakterystycznej jonizacji powietrza, temperatury, ciśnienia atmosferycznego, obecności naturalnych bogactw leczniczych. Istotą leczenia uzdrowiskowego (balneoterapii), jest wspólne oddziaływanie wszystkich tych czynników na organizm. Aby leczenie metodami uzdrowiskowymi było skuteczne, musi być przeprowadzone w odpowiednio długim czasie, a bodźce lecznicze powinny być właściwie dawkowane.

Dr n. farm. Wojciech Kobiołka

Artykuł ukazał się w czasopiśmie „Świat farmacji” nr 6/2007